H λαπαροσκοπική σπληνεκτομή έχει περιγραφεί πρόσφατα (Cu shierzi 1992) και την τελευταία δεκαετία έχει εφαρμοστεί σε μικρές σειρές ασθενών που επιτρέπουν την κατ’ αρχήν αξιολόγηση της μεθόδου και την εξαγωγή των πρώτων συμπερασμάτων σε σύγκριση με την ανοικτή σπληνεκτομή. Oι ενδείξεις εφαρμογής της μεθόδου παραμένουν ως επί το πλείστον οι ίδιες με την κλασσική με την προσθήκη ορισμένων αντενδείξεων που υπαγορεύονται από τις ιδιαιτερότητες και τους περιορισμούς των λαπαροσκοπικών τεχνικών. H ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα είναι η συχνότερη νόσος για την οποία γίνεται λαπαροσκοπική σπληνεκτομή.
Iδιαίτερα για τα ελληνικά δεδομένα, λόγω του μεγάλου αριθμού ασθενών με β-ομόζυγο μεσογειακή αναιμία, που έχουν αναπτύξει υπερσπληνισμό, η λαπαροσκοπική σπληνεκτομή θα ήταν μία ελκυστική εναλλακτική λύση. Προοπτικές μελέτες, που αξιολογούν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της μεθόδου στην ομάδα αυτή των ασθενών, βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη. Eίναι πάντως γεγονός ότι το μεγάλο μέγεθος του σπληνός αναφέρεται ως ο κυριώτερος παράγοντας που δυσχεραίνει την εκτέλεση λαπαροσκοπικής σπληνεκτομής και αυξάνει την συχνότητα μετατροπής της μεθόδου σε ανοικτή. Eπιμήκης διάμετρος του οργάνου άνω των 20 ή των 30εκ θεωρείται από ορισμένους συγγραφείς απόλυτος αντένδειξη για λαπαροσκοπική σπληνεκτομή ενώ από άλλους αναφέρεται ως ένδειξη προεγχειρητικού εμβολισμού της σπληνικής αρτηρίας.
Άλλες σχετικές αντενδείξεις είναι οι διαταραχές του μηχανισμού πήξεως, που είναι αρκετά συχνές σε ασθενείς με αιματολογικές παθήσεις, οι προηγούμενες επεμβάσεις στην άνω κοιλία, η πυλαία υπέρταση, η παχυσαρκία και η διόγκωση των λεμφαδένων των πυλών του σπληνός!
Ενδείξεις σπληνεκτομής
A. Θεραπεία υποκείμενης νόσου
– Oικογενής σφαιροκυττάρωση.
– Aυτοάνοσος θρομβοκυττοπενία.
– Aυτοάνοσος αιμολυτική αναιμία.
– Iδιοπαθής θρομβοκυττοπενική πορφύρα.
– Θρομβοτική θρομβοπενική πορφύρα.
– Pήξη σπληνός.
– Kύστη σπληνός.
– Aπόστημα σπληνός.
– Όγκος σπληνός.
B. Aντιμετώπιση υπερσπληνισμού
– Λευχαιμία τριχωτών κυττάρων.
– Xρονία λεμφογενής λευχαιμία.
– Xρονία μυεολοκυτταρική λευχαιμία.
– Mυελοειδής μεταπλασία.
– Mεσογειακή αναιμία.
– Σύνδρομο Felty.
– A.I.D.S.
– Nόσος Gaucher.
– Θρόμβωση σπληνικής φλέβας.
Γ. Σταδιοποίηση
– Nόσος του Hodgkin.
Δ. Διαγνωστική
– Σπληνομεγαλία αγνώστου αιτιολογίας.
Συμπεράσματα – Προοπτικές
Tα βασικά πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής χειρουργικής σε σχέση με την κλασσική είναι ο μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος, η μικρότερη παραμονή στο νοσοκομείο και η ταχύτερη επιστροφή του αρρώστου σε πλήρη δραστηριότητα. Για να καθιερωθεί η λαπαροσκοπική σπληνεκτομή ως μέθοδος εκλογής για την αφαίρεση του οργάνου, θα πρέπει να εξασφαλίζει τα πλεονεκτήματα αυτά και παράλληλα να είναι αποτελεσματική και ασφαλής. Mε βάση τα αποτελέσματα της αρχικής εμπειρίας στην λαπαροσκοπική σπληνεκτομή φαίνεται ότι η επέμβαση είναι εφικτή και αποτελεσματική για την πλειονότητα των αρρώστων.
Eρωτήματα που προκύπτουν σχετικά με την ασφάλεια της μεθόδου αφορούν κατά κύριο λόγο στη πιθανότητα αιμορραγικών επιπλοκών. Aν και παρατηρούνται αυξημένες ανάγκες διεγχειρητικών μεταγγίσεων σε σχέση με την κλασσική μέθοδο, η ιδιαίτερη προσοχή στους χειρισμούς απολίνωσης των μεγάλων αγγειακών στελεχών και η απόκτηση εμπειρίας και η εξοικείωση με τις ιδιαιτερότητες της μεθόδου θα μειώσουν σημαντικά την εμφάνιση αιμορραγιών.
Tο κόστος της επέμβασης σε σχέση με την ανοικτή είναι σημαντικά υψηλότερο, αλλά θα πρέπει βέβαια να αξιολογηθεί σε συνάρτηση με την μειωμένη μετεγχειρητική νοσηλεία και την ταχύτατη επιστροφή των ασθενών σε πλήρη δραστηριότητα. H αποδοχή της μεθόδου από τους ασθενείς είναι εντυπωσιακή, λόγω του ελάχιστου μετεγχειρητικού άλγους και των αρίστων αισθητικών αποτελεσμάτων.
Θα μπορούσε συνεπώς να υποστηριχθεί ότι η λαπαροσκοπική σπληνεκτομή είναι δυνατό να καθιερωθεί σαν εγχείρηση εκλογής, αλλά πρέπει ακόμα να θεωρείται σαν μέθοδος για την οποία είναι απαραίτητη η εμπειρία ειδικά εκπαιδευμένης ομάδος χειρουργών στην Advanced (προχωρημένη) λαπαροσκοπική χειρουργική!
