Οι περισσότεροι άνθρωποι με ομφαλοκήλη ζουν για καιρό με ένα «φούσκωμα» στον ομφαλό που έρχεται–φεύγει, ειδικά όταν βήχουν, σηκώνουν βάρος ή πιέζονται στην τουαλέτα. Αυτό συνήθως είναι ενοχλητικό, όχι επείγον. Η ομφαλοκήλη όμως μπορεί –σπανιότερα– να «κολλήσει» και να εξελιχθεί σε περίσφιξη/στραγγαλισμό, κατάσταση που χρειάζεται άμεση ιατρική εκτίμηση. Το κρίσιμο είναι να αναγνωρίσετε έγκαιρα τα σημάδια. Ακολουθεί Ομφαλοκήλη και περίσφιξη – ανάλυση.
Αν έχετε έντονο πόνο, εξόγκωμα που δεν μπαίνει μέσα, ναυτία/εμέτους, κοκκίνισμα ή σκουρόχρωμο δέρμα πάνω από την κήλη ή αδυναμία αποβολής αερίων/κοπράνων, αντιμετωπίστε το ως επείγον.
Για γενικότερη ενημέρωση σχετικά με συμπτώματα–διάγνωση–θεραπεία–κόστος της ομφαλοκήλης, μπορείτε να δείτε το αναλυτικό κείμενο στην βασική σελίδα για τη ομφαλοκήλη.
Τι σημαίνει «περίσφιξη» και γιατί είναι επικίνδυνη
Στην πράξη υπάρχουν 2 βασικές καταστάσεις που μας ανησυχούν:
1) Ενσφήνωση (μη ανατασσόμενη κήλη)
Το περιεχόμενο της κήλης (συνήθως λίπος, μερικές φορές έντερο) παγιδεύεται στο στόμιο και δεν ανατάσσεται (δεν “ξαναμπαίνει”). Αυτό μπορεί να αυξήσει τον πόνο και να αποτελέσει προάγγελο πιο σοβαρού προβλήματος.
2) Στραγγαλισμός
Εδώ δεν είναι μόνο ότι «κόλλησε». Είναι ότι διαταράσσεται η αιμάτωση του παγιδευμένου ιστού. Αν πρόκειται για έντερο, υπάρχει κίνδυνος ισχαιμίας/νέκρωσης και σοβαρής λοίμωξης. Θεωρείται χειρουργικό επείγον.
Τα “κόκκινα” σημάδια: πότε η ομφαλοκήλη γίνεται επικίνδυνη
Τα παρακάτω, ειδικά όταν εμφανίζονται ξαφνικά ή επιδεινώνονται μέσα σε ώρες, είναι τα κλασικά σημάδια που απαιτούν άμεση εκτίμηση.
Α. Σημεία από την ίδια την κήλη
- Εξόγκωμα που δεν ανατάσσεται ενώ πριν ανατασσόταν (π.χ. όταν ξαπλώνατε).
- Έντονος πόνος στην περιοχή ή πόνος που «ανεβαίνει» γρήγορα σε ένταση.
- Σκληρό, τεντωμένο, πολύ ευαίσθητο εξόγκωμα στην ψηλάφηση.
- Αλλαγή στο δέρμα πάνω από την κήλη: κοκκίνισμα, θερμότητα, μελάνιασμα, μωβ/σκούρο χρώμα.
Β. Συμπτώματα που δείχνουν εμπλοκή εντέρου (απόφραξη)
- Ναυτία και εμετοί.
- Φούσκωμα και έντονη διάταση κοιλιάς.
- Αδυναμία αποβολής αερίων ή κοπράνων, ιδιαίτερα αν συνοδεύεται από πόνο.
- Κακουχία ή πυρετός (ιδίως μαζί με πόνο/ερυθρότητα).
Κανόνας-κλειδί: Μια ομφαλοκήλη που από «ανώδυνη» γίνεται ξαφνικά επώδυνη και μη ανατάξιμη, είναι ύποπτη μέχρι να αξιολογηθεί από γιατρό.
Η “κίτρινη ζώνη”: πότε χρειάζεται γρήγορη αξιολόγηση (χωρίς να είναι πάντα επείγον)
Υπάρχουν περιπτώσεις που δεν είναι “τρέχω τώρα στο ΤΕΠ”, αλλά δεν είναι και για αδιαφορία:
- Το εξόγκωμα μεγαλώνει σταδιακά.
- Η κήλη προκαλεί επίμονο βάρος/ενόχληση σε βάδισμα, γυμναστήριο ή ορθοστασία.
- Η κήλη ανατάσσεται, αλλά όλο και δυσκολότερα, ή «κολλάει» κατά διαστήματα.
- Υπάρχουν παράγοντες που αυξάνουν την πίεση στην κοιλιά (π.χ. χρόνια δυσκοιλιότητα, έντονος βήχας, συστηματική άρση βάρους) και βλέπετε επιδείνωση.
Σε αυτά τα σενάρια, μια οργανωμένη χειρουργική εκτίμηση βοηθά να προληφθούν επείγουσες εξελίξεις.
Ποιοι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να κάνει η κήλη επιπλοκή
Δεν υπάρχει απόλυτος τρόπος πρόβλεψης, όμως γενικά αυξάνεται ο κίνδυνος όταν:
- Η ομφαλοκήλη γίνεται συμπτωματική (πόνος/ενόχληση).
- Υπάρχει ιστορικό μη αναταξιμότητας ή επεισοδίων «κολλήματος».
- Υπάρχουν συνθήκες που αυξάνουν χρόνια την ενδοκοιλιακή πίεση (π.χ. παχυσαρκία, ασκίτης, χρόνιος βήχας, δυσκοιλιότητα με έντονο σφίξιμο, βαριά χειρωνακτική εργασία).
Πολλές επείγουσες καταστάσεις προκύπτουν σε ανθρώπους που είχαν «μια κήλη για χρόνια» και ξαφνικά άλλαξε συμπεριφορά (πόνος, σκληρία, μη αναταξιμότητα).
Τι να κάνετε πρακτικά αν υποψιάζεστε περίσφιξη
Αν υπάρχουν “κόκκινα” σημάδια
- Ζητήστε άμεση ιατρική εκτίμηση (ΤΕΠ/εφημερεύον).
- Μην φάτε ή πιείτε μέχρι να σας δει γιατρός (σε περίπτωση που χρειαστεί επέμβαση).
- Αποφύγετε να «σκεπάσετε» την εικόνα με πολλά/ισχυρά παυσίπονα πριν την εξέταση (ή ενημερώστε ακριβώς τι πήρατε).
- Αν υπάρχουν εμετοί, αλλαγή χρώματος, πυρετός, αδυναμία αποβολής αερίων/κοπράνων: αντιμετωπίστε το ως επείγον.
Αν είστε στην “κίτρινη ζώνη”
- Κλείστε σύντομα χειρουργική εκτίμηση.
- Ρυθμίστε επιβαρυντικούς παράγοντες (π.χ. δυσκοιλιότητα, βήχα) και περιορίστε προσωρινά βαριά άρση/έντονη πίεση.
Μικρό “τεστ” αυτο-αξιολόγησης
Ρωτήστε τον εαυτό σας:
- Μπαίνει η κήλη μέσα όπως παλιά;
- Έγινε ξαφνικά πιο επώδυνη;
- Έχω ναυτία/εμετούς;
- Άλλαξε χρώμα ή ζέστανε το δέρμα πάνω από την κήλη;
- Δεν περνούν αέρια ή κόπρανα;
Αν οι απαντήσεις γέρνουν προς το 2–5, είναι σωστό να κινηθείτε άμεσα για ιατρική εκτίμηση.
Ιατρική αποποίηση
Το κείμενο είναι ενημερωτικό και δεν αντικαθιστά την ιατρική εξέταση. Αν υπάρχει υποψία περίσφιξης/στραγγαλισμού, προέχει η άμεση κλινική αξιολόγηση.
Δείτε όλες τις επιλογές θεραπείας στο αναλυτικό κείμενο στην βασική σελίδα για τη ομφαλοκήλη.
FAQ – Συχνές Ερωτήσεις
1) Ποια είναι τα βασικά σημεία περίσφιξης στην ομφαλοκήλη;
Το πιο χαρακτηριστικό είναι ένα εξόγκωμα που δεν ανατάσσεται ενώ πριν «έμπαινε». Αν συνυπάρχουν έντονος πόνος, αλλαγή χρώματος του δέρματος ή ναυτία/έμετοι, αυξάνει η υποψία επείγοντος.
2) Πότε η ομφαλοκήλη θεωρείται επείγον περιστατικό;
Όταν υπάρχει ξαφνικός, δυνατός πόνος και η κήλη είναι σκληρή, τεντωμένη και μη ανατάξιμη. Επείγον είναι επίσης αν εμφανιστούν εμετοί, πυρετός ή σημεία εντερικής απόφραξης (δεν περνούν αέρια/κόπρανα).
3) Μπορεί μια «αθώα» ομφαλοκήλη να γίνει ξαφνικά επικίνδυνη;
Ναι. Μια κήλη που για καιρό ήταν ανώδυνη μπορεί να αλλάξει «συμπεριφορά» και να γίνει επώδυνη ή μη ανατάξιμη, κάτι που απαιτεί άμεση εκτίμηση.
4) Τι να κάνω αν η κήλη δεν μπαίνει μέσα και πονάει;
Αν πρόκειται για νέο εύρημα ή συνυπάρχουν εμετοί/αλλαγή χρώματος/έντονος πόνος, αντιμετωπίστε το ως επείγον και ζητήστε άμεσα ιατρική εκτίμηση. Αποφύγετε φαγητό/ποτό μέχρι να αξιολογηθείτε.
5) Ποιοι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν περίσφιξη;
Όσοι έχουν κήλη που κολλάει κατά διαστήματα, κήλη με πόνο, ή καταστάσεις που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση (π.χ. έντονη δυσκοιλιότητα, χρόνιος βήχας, συχνή άρση βάρους). Η αξιολόγηση βοηθά να αποφασιστεί η κατάλληλη χρονική στιγμή αποκατάστασης.
Τελευταία ιατρική επιμέλεια: 25/12/2025 από τον Δρ. Γεώργιος Σάμπαλης, MD, PhD
