Η κιρσοκήλη είναι διάταση ελικοειδής των φλεβών του γεννητικού οργάνου του άρρενος (σπερματικές φλέβες), και η ετυμολογία της λέξεως προέρχεται από τους κιρσούς (των φλεβών) και την κήλη, λόγω του ότι παρουσιάζεται στην ανατομική περιοχή που δημιουργείται η κήλη στους άνδρες.
Φυσικά λοιπόν κατ’ αρχήν αφορά μόνο τον ανδρικό πληθυσμό, και στο 90% των περιπτώσεων δημιουργείται στην αριστερή μεριά, λόγω καθαρά ανατομικών λόγων: Η αριστερή σπερματική φλέβα, εκβάλλει κάθετα στην αριστερή νεφρική, ενώ η δεξιά σπερματική εκβάλλει απ’ευθείας στην κάτω κοίλη φλέβα.
Η κιρσοκήλη στην πραγματικότητα είναι ανεπάρκεια του φλεβικού συστήματος να επιστρέψει φυσιολογικά το αίμα στην καρδιά, λόγω διαταραχών των βαλβίδων αυτού. Σαν αποτέλεσμα, το αίμα λιμνάζει στο φλεβικό δίκτυο το οποίο διατείνεται με επακόλουθο τον σχηματισμό κομβολοειδούς διάτασης του, και αύξησης της θερμοκρασίας του συστοίχου οργάνου.
Το αποτέλεσμα είναι η σταδιακά επερχόμενη μείωση της σπερματογένεσης.
Συμπτώματα κιρσοκήλης
Εκτός από το γεγονός ότι η διάταση των φλεβών μπορεί να γίνει ιδιαίτερα μεγάλη και εμφανής, σε σημαντικό ποσοστό οι ασθενείς παραπονούνται για πόνο ο οποίος επιτείνεται κατά την παρατεταμένη ορθοστασία ή την κόπωση. Η συμφόρηση του αίματος προκαλεί άνοδο της θερμοκρασίας , καθώς και μειωμένη παροχή οξυγόνου, λόγω κακής κυκλοφορίας, επηρεάζοντας σημαντικά την σπερματογένεση.
Σε βάθος χρόνου το μέγεθος του οργάνου μειώνεται και τελικά εμφανίζεται μείωση δυνατότητας τεκνοποίησης. Τα χαρακτηριστικά ευρήματα στο σπερμοδιάγραμμα ασθενών με κιρσοκήλη είναι η ολιγοσπερμία η ασθενοσπερμία (μειωμένη κινητικότητα ) και η τερατοσπερμία (αύξηση του ποσοστού ανώμαλων μορφών).
Επειδή η κιρσοκήλη συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα και συχνά ανακαλύπτεται κατά τη διάρκεια μιας αξιολόγησης της για τεκνοποίηση κατά τη φυσική εξέταση ρουτίνας, εάν υπάρξει πόνος ή πρήξιμο στο όσχεο ή ανακαλυφθεί μια μάζα στο όσχεο, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας. Ορισμένες καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν διόγκωση οσχέου ή μάζα ή πόνο , μερικές από τις οποίες απαιτούν άμεση αντιμετώπιση.
Διάγνωση της κιρσοκήλης
Η φυσική εξέταση αποτελεί τον την σημαντικότερη εξέταση στη διάγνωση της κιρσοκήλης. Επισκοπείται αρχικά το όσχεο για την εκτίμηση του μεγέθους των γεννητικών οργάνων, την ύπαρξη ορατών κιρσοειδώς διατεταμένων φλεβών, καθώς και την ύπαρξη άλλης παθολογίας (δερματικών βλαβών κλπ.).
Στη συνέχεια ακολουθεί ψηλάφηση για την εκτίμηση και πάλι του μεγέθους καθώς και της σύστασής τους, όπως και οι σπερματικοί τόνοι για τον έλεγχο ψηλαφητής κιρσοκήλης και της εκτίμησης του βαθμού αυτής. Η εξέταση γίνεται σε ύπτια και σε όρθια θέση, καθώς και με δοκιμασία Valsava. Μία καλή φυσική εξέταση μπορεί ενδεχομένως και να καλύψει εξ’ ολοκλήρου τη διάγνωση και σταδιοποίηση μιας κλινικά εμφανούς κιρσοκήλης.
Το απλό υπερηχογράφημα οσχέου μπορεί να μας δώσει στοιχεία για την ομοιογένεια του παρεγχύματος του οργάνου και να θέσει τη διάγνωση πιθανής νεοπλασίας, ενώ μπορεί να μας δώσει και ακριβείς μετρήσεις του μεγέθους των οργάνων, που μπορεί να χρησιμεύσουν και για μελλοντικές συγκρίσεις. Με το έγχρωμο Doppler θα γίνει επιβεβαίωση μιας αμφίβολης περίπτωσης, ενώ θα διαγνωσθεί και η υποκλινική κιρσοκήλη. Για να τεθεί η διάγνωση της κιρσοκήλης θα πρέπει να ανεβρεθούν περισσότερες από 2 φλέβες με διάμετρο πάνω από 3 mm και παλινδρόμηση σε δοκιμασία Valsava.
Βεβαίως θα πρέπει να γίνεται σε κάθε άνδρα με κιρσοκήλη όλος ο βασικός έλεγχος της μειωμένης δυνατότητας τεκνοποίησης, που θα περιλαμβάνει πλήρη, λεπτομερή φυσική εξέταση, γενική αίματος, έλεγχο ηπατικής βιοχημείας και νεφρικής λειτουργίας, γλυκόζη, έλεγχο LH, FSH, τεστοστερόνης, προλακτίνης, έλεγχο θυρεοειδούς και ενδεχομένως GnRH test.
Η αμφοτερόπλευρη κιρσοκήλη ή η δεξιά κιρσοκήλη θα πρέπει πάντα να ελέγχεται για ανάπτυξη σημαντικότερων αιτιών απόφραξης των φλεβών πέρα από την ανατομική αιτία, λόγω πιθανότητα οπισθοπεριτοναϊκής ίνωσης, ανάπτυξης νεοπλασιών κλπ.
Η κιρσοκήλες ταξινομούνται σε :
- Μικρή ή βαθμού I. Γίνεται ορατή μετά από δοκιμασία Valsava.
- Μέτρια ή βαθμού ΙΙ. Είναι ψηλαφητή, χωρίς τη δοκιμασία Valsava.
- Μεγάλη ή βαθμού ΙΙΙ. Ορατή σαν χωροκατακτητική εξεργασία στο όσχεο.
Θεραπεία της κιρσοκήλης
Η θεραπεία είναι χειρουργική και συνίσταται στην απολίνωση της έσω σπερματικής φλέβας σε υψηλότερο επίπεδο, ώστε να σταματήσει η παλινδρόμηση και η στάση του αίματος .
Εγχειρήσεις
- Εγχείρηση Ivavissevich: Γίνεται απολίνωση των σπερματικών φλεβών μέσα από βουβωνική προσπέλαση
- Palomo εγχείρηση: Απολίνωση σπερματικών αγγείων στον οπισθοπεριτοναϊκό χώρο, πάνω από το έσω βουβωνικό στόμιο.
- Λαπαροσκοπική επέμβαση κιρσοκήλης.
Λαπαροσκοπική αντιμετώπιση κιρσοκήλης
Η λαπαροσκοπική χειρουργική θεραπεία της κιροσκήλης θεωρείται σημαντική και εξαιρετικά αποτελεσματική επέμβαση για την λύση του προβλήματος διότι:
- Υπάρχει ταχύτατη και εξαιρετικά εύκολη χωρίς επιπλοκές ανεύρεση του στελέχους ή των στελεχών των σπερματικών φλεβών κατά την κάθοδο αυτών εξωπεριτοναϊκά, προ της εισόδου τους στο έσω βουβωνικό στόμιο.
- Δεν υφίστανται επιπλοκές από τραυματισμούς νεύρων (πχ λαγονοϋπογάστριο) και από τραυματισμό ή απολίνωση της αρτηρίας των οργάνων, λόγω του ότι η ανεύρεση είναι πολύ ευκολότερη σε εκείνη την θέση αλλά και η μεγέθυνση είναι πολύ μεγαλύτερη του γυμνού οφθαλμού.
- Η επέμβαση είναι εξαιρετικά απλή και απόλυτα ενδεικνυόμενη σε αμφοτερόπλευρη κιρσοκήλη.
- Μπορεί να συνδυασθεί εξαιρετικά μαζί με άλλη λαπαροσκοπική επέμβαση, π.χ. βουβωνοκήλη, χολοκυστεκτομή, σκωληκοειδεκτομή. κλπ
Η λαπαροσκοπική επέμβαση γίνεται με τρεις μικρές τομές των 5 χιλιοστών στο δέρμα, δεν έχει μετεγχειρητικό άλγος, απαιτεί λίγο χρόνο, και η νοσηλεία μπορεί να γίνει σε ημερήσια βάση.