Τί είναι η επιγαστρική κήλη
H Επιγαστρική κήλη, αποτελεί κατά τα λεγόμενα μία κήλη στο επιγάστριο, δηλαδή στο άνω μέρος της κοιλιακής χώρας και ειδικά πάνω από τον ομφαλό!
Δημιουργείται στο σημείο ένωσης των περιτονιών του ορθού κοιλιακού στην μέση γραμμή η οποία και καλείται «λευκή γραμμή». Για τον λόγο αυτό και οι επιγαστρικές κήλες ονομάζονται και κήλες της λευκής γραμμής.
Παρουσιάζεται σαν ένα μικρό ογκίδιο ή ένα μικρό «φούσκωμα» (μέγεθος στραγαλιού, μικρού καρυδιού κ.λπ.) στο άνω μέρος της κοιλιάς, πάνω από τον ομφαλό και πολλές φορές συγχέεται με λίπωμα! Μπορεί να «εξαφανίζεται» σε κεκλιμένη θέση ή να παραμένει στην θέση αυτή σταθερό για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς να απασχολεί ιδιαίτερα τον πάσχοντα. Άλλες φορές όμως μπορεί και να είναι εξαιρετικά επώδυνο ή να ενοχλεί αρκετά στις κινήσεις του ασθενούς.
Τα αίτια της δημιουργίας επιγαστρικής κήλης κυρίως είναι «δυναμικά», δηλαδή έχουν σχέση με την έντονη σύσπαση ή το μεγάλο βάρος. Για τον λόγο αυτό συμβαίνουν σε αθλητές ή σε ανθρώπους που εργάζονται χειρωνακτικά. Επίσης δημιουργούνται συχνά σε γυναίκες λόγω της εγκυμοσύνης. Επειδή τα απονευρωτικά πέταλα του ορθού κοιλιακού μυός είναι πολύ ισχυρά, ο κίνδυνος περίσφιξης και πόνου είναι μεγάλος. Πολλές φορές συγχέονται με μία κατάσταση που παρουσιάζεται σαν μία προπέτεια της άνω κοιλιάς ειδικά όταν το σώμα λάβει θέση έγερσης και η οποία λέγεται διάσταση των ορθών κοιλιακών. Η κατάσταση αυτή αποτελεί αποπλάτυνση της λευκής γραμμής και όχι άνοιγμα (ρήξη) αυτής και δεν αποτελεί χειρουργικό πρόβλημα!!
Η επιγαστρική κήλη δημιουργείται σε ένα «αδύναμο» σημείο της λευκής γραμμής, όταν η ενδοκοιλιακή πίεση αυξάνεται επανειλημμένα ή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι συχνότεροι παράγοντες κινδύνου είναι:
- Παχυσαρκία ή αυξομειώσεις βάρους
- Έντονη ή επαναλαμβανόμενη καταπόνηση των κοιλιακών (βαριά χειρωνακτική εργασία, άρση βαρών, CrossFit κ.λπ.)
- Χρόνιος βήχας (ΧΑΠ, κάπνισμα, χρόνιες πνευμονοπάθειες)
- Χρόνια δυσκοιλιότητα ή έντονη προσπάθεια στην κένωση
- Εγκυμοσύνη και πολλαπλές κυήσεις
- Προηγούμενα χειρουργεία κοιλιάς ή διαταραχές συνδετικού ιστού/κολλαγόνου
Τις περισσότερες φορές οι παράγοντες αυτοί συνδυάζονται· γι’ αυτό και η σωστή ρύθμισή τους βοηθά όχι μόνο στη θεραπεία, αλλά και στη μείωση της πιθανότητας υποτροπής μετά την επέμβαση.
Πόσο συχνή είναι η επιγαστρική κήλη και ποιοι κινδυνεύουν;
Η επιγαστρική κήλη ανήκει στις πρωτοπαθείς κήλες του κοιλιακού τοιχώματος και μαζί με την ομφαλοκήλη αποτελούν δύο από τις συχνότερες μορφές κοιλιοκήλης στους ενήλικες. Είναι πιο σύνηθες να εμφανίζεται σε άτομα μέσης ηλικίας, συχνά με αυξημένο σωματικό βάρος, χειρωνακτική εργασία ή έντονη καταπόνηση των κοιλιακών μυών. Παρά το ότι πολλές επιγαστρικές κήλες είναι μικρές και ανακαλύπτονται τυχαία, ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών θα χρειαστεί τελικά χειρουργική αποκατάσταση, ειδικά όταν υπάρχει πόνος, αύξηση μεγέθους ή κίνδυνος εγκλωβισμού.
Διάγνωση
Η διάγνωση είναι κυρίως κλινική: ψηλαφητό, μικρό ογκίδιο στη λευκή γραμμή (πάνω από τον ομφαλό), που προβάλλει με βήχα/Valsalva και συχνά ανατάσσεται σε ύπτια θέση. Ο χειρουργός εξετάζει τον ασθενή όρθιο και ύπτια, εκτιμά το μέγεθος του ελλείμματος και τυχόν ευαισθησία. Δυναμικό υπερηχογράφημα κοιλιακού τοιχώματος βοηθά σε μικρές ή αμφίβολες βλάβες και για διαφοροδιάγνωση με λίπωμα ή διάσταση ορθών. Αξονική τομογραφία (CT) ζητείται σε επιπλεγμένες, υποτροπιάζουσες κήλες ή όταν απαιτείται ακριβής προεγχειρητικός σχεδιασμός.
Διαφοροδιάγνωση από λίπωμα
Το λίπωμα είναι καλοήθης, μαλακή και κινητή υποδόρια μάζα λίπους, συνήθως ανώδυνη, που δεν αλλάζει μέγεθος με βήχα ή προσπάθεια και δεν ανατάσσεται με πίεση. Αντίθετα, η επιγαστρική κήλη αφορά έλλειμμα στην απονεύρωση της λευκής γραμμής: προβάλλει περισσότερο σε όρθια θέση/με Valsalva, συχνά εμφανίζει ώση στον βήχα και μπορεί να ανατάσσεται. Στην ψηλάφηση, η κήλη μπορεί να είναι πιο ευαίσθητη ή «σκληρή» όταν εγκλωβίζεται προπεριτοναικό λίπος. Το δυναμικό υπερηχογράφημα κοιλιακού τοιχώματος είναι το τεστ επιλογής: στο λίπωμα φαίνεται ομοιογενής λιπώδης όγκος χωρίς χάσμα στην απονεύρωση, ενώ στην κήλη τεκμηριώνεται διακοπή της απονεύρωσης και σάκος που μεταβάλλεται με προσπάθεια. Όταν η εικόνα παραμένει αμφίβολη ή υπάρχει υποψία επιπλοκής, ζητείται CT. Η θεραπεία διαφέρει: το λίπωμα αφαιρείται εκλεκτικά (αισθητικό/συμπτωματικό), ενώ η κήλη αποκαθίσταται χειρουργικά λόγω κινδύνου εγκλωβισμού/περίσφιξης.
Επιπλοκές Της Επιγαστρικής Κήλης
Οι επιπλοκές της επιγαστρικής κήλης είναι είναι συνήθως η Περίσφιγξη του σπλάχνου το οποίο προσπίπτει στην κήλη (στο άνοιγμα του κοιλιακού τοιχώματος).
Λόγω ανατομικής θέσης, τα σπλαχνα που μπορούν να εισέλθουν στο σημείο του επιγαστρίου, είναι συνήθως το επίπλουν, ή μέρος του στομάχου, ο στρογγύλος σύνδεσμος του ήπατος και σπάνα το παχύ έντερο.
Η περίσφιγξη του σπλάχνου αποτελεί άμεσο και επείγον χειρουργικό πρόβλημα και απαιτεί άμεση χειρουργική παρέμβαση, με την έννοια της ανάταξης ή της άμεσης χειρουργικής επέμβασης αν η ανάταξη αποτύχει!!
Θεραπεία της επιγαστρικής κήλης
Η εκτίμηση είναι θέμα χειρουργού και η αντιμετώπιση πάντα χειρουργική. Η χειρουργική αντιμετώπιση αποσκοπεί στην συρραφή – σύγκλειση του ανοίγματος της λευκής γραμμής του ορθού κοιλιακού και για τον λόγο αυτό πρέπει να είναι ισχυρή, να επιτελείται και στις δύο θήκες του μυός.
Η θεραπεία της επιγαστρικής κήλης είναι πάντα χειρουργική και επιτελείται είτε με πλαστική – Χειρουργική Θεραπεία τού ανοίγματος είτε με τοποθέτηση πλέγματος.
Η ένδειξη τοποθέτησης πλέγματος είναι το μέγεθος του ανοίγματος της απονεύρωσης και για τον λόγο αυτό εξαιρετικά χρήσιμη είναι η διενέργεια ενός ειδικού «δυναμικού» υπερηχογραφήματος του κοιλιακού τοιχώματος, με στόχο την καταμέτρηση του ανοίγματος αλλά και την τυχόν ανεύρεση άλλων μικρών ανοιγμάτων (κηλών) που μπορεί να συνυπάρχουν.
Έλλειμμα ≥2 εκ. ή πολλαπλά ελλείμματα: προτιμάται ενίσχυση με πλέγμα (προπεριτοναικά ή οπισθομυϊκά) για μικρότερη υποτροπή.
Η επέμβαση γίνεται ανοικτά, λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά· οι ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι προσφέρουν λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο, ταχύτερη επάνοδο και ακριβέστερη συρραφή της απονεύρωσης. Η επιλογή τεχνικής εξατομικεύεται βάσει μεγέθους, θέσης, BMI, προηγούμενων χειρουργείων και δραστηριότητας του ασθενούς.
Έλλειμμα <2 εκ.: σε επιλεγμένες περιπτώσεις μπορεί να γίνει άμεση συρραφή χωρίς πλέγμα, ιδίως όταν ο ιστός είναι καλής ποιότητας.
Η Λαπαροσκοπική εξέλιξη με συρραφή του χάσματος και εξωπεριτοναϊκό πλέγμα.
Σημαντική εξέλιξη στην λαπαροσκοπική Χειρουργική Θεραπεία των επιγαστρικών κηλών και γενικότερα των κοιλιοκηλών (Ventral Hernia), αποτελεί η συρραφή του χάσματος της κήλης (ιδανικά όταν είναι <5εκατοστών), με ειδικό απορροφήσιμο ράμμα (Vlock), και η τοποθέτηση πλεγμάτων Εξωπεριτοναϊκά προς αποφυγή επαφής οιουδήποτε πλέγματος με τα σπλάχνα. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να τεθεί και το πλέγμα απο πολυπροπυλένιο, γεγονός που μειώνει αισθητά και το κόστος.
Ανάρρωση
Οι περισσότερες επεμβάσεις είναι ημερήσιας νοσηλείας ή με 24 ώρες παραμονή. Ο πόνος συνήθως ελέγχεται με απλά αναλγητικά. Βάδισμα από την ίδια ημέρα, οδήγηση σε ~3–5 ημέρες εφόσον δεν υπάρχει πόνος και δεν λαμβάνονται ισχυρά αναλγητικά. Ελαφριά εργασία γραφείου σε 3–7 ημέρες, άθληση/βάρη σταδιακά μετά τις 3–4 εβδομάδες (ξεκινώντας με χαμηλή ένταση, αποφεύγοντας άρση >8–10 κιλών για 4–6 εβδομάδες). Το τραύμα διατηρείται καθαρό και στεγνό· σύντομο ντους επιτρέπεται μετά την αφαίρεση/ασφάλιση των επιθεμάτων, σύμφωνα με τις οδηγίες. Οιαδήποτε έντονη επιδείνωση πόνου, ερυθρότητα, πυρετός ή επίμονο οίδημα χρειάζονται άμεση επικοινωνία.
Επιγαστρική κήλη, εγκυμοσύνη και άθληση
Μετά την εγκυμοσύνη: Η εγκυμοσύνη αυξάνει σημαντικά την ενδοκοιλιακή πίεση, γι’ αυτό και αρκετές γυναίκες παρατηρούν ένα μικρό «φούσκωμα» στη μέση γραμμή πάνω από τον ομφαλό μετά τον τοκετό. Η σωστή κλινική εξέταση ξεχωρίζει αν πρόκειται για επιγαστρική κήλη ή για διάσταση ορθών κοιλιακών. Στις πραγματικές κήλες συστήνεται χειρουργική αποκατάσταση, ιδιαίτερα αν υπάρχει πόνος ή σχέδιο για νέα εγκυμοσύνη.
Σε αθλητές και άτομα με έντονη γυμναστική: Η επιγαστρική κήλη εμφανίζεται συχνά σε άτομα που κάνουν έντονη άρση βαρών ή ασκήσεις δύναμης χωρίς σωστή τεχνική. Μετά την αποκατάσταση, η επιστροφή στην άθληση γίνεται σταδιακά, με προστασία του κοιλιακού τοιχώματος και αποφυγή απότομων αυξήσεων φορτίου, σύμφωνα με τις εξατομικευμένες οδηγίες ERAS και τα στάδια αποκατάστασης που συζητάμε προεγχειρητικά.
Ρομποτική επέμβαση για επιγαστρική κήλη
Η ρομποτική αποκατάσταση επιγαστρικής κήλης αξιοποιεί τρισδιάστατη μεγέθυνση και αρθρωτά εργαλεία για ακριβή σύγκλειση του ελλείμματος και ανατομική τοποθέτηση πλέγματος σε προπεριτοναική ή οπισθομυϊκή θέση (συχνά με τεχνικές τύπου IPOM-plus/retromuscular). Τα κύρια οφέλη είναι λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος, ελάχιστη απώλεια αίματος, μικρές τομές και γρηγορότερη επάνοδος στις δραστηριότητες, ειδικά σε πολλαπλά ελλείμματα, παχυσαρκία, υποτροπές ή όταν απαιτείται εκτεταμένη συρραφή απονεύρωσης. Η επέμβαση εντάσσεται σε πρωτόκολλα ERAS (πρώιμη κινητοποίηση/σίτιση) και συνήθως γίνεται ως βραχεία νοσηλεία. Η επιλογή ρομποτικής τεχνικής εξατομικεύεται με βάση το μέγεθος και τη θέση της κήλης, το ιστορικό επεμβάσεων και τους στόχους του ασθενούς, ενώ τα αποτελέσματα εξαρτώνται από την εμπειρία του χειρουργού και του κέντρου.
Κόστος (Ιδιωτικός τομέας)
Το κόστος εξαρτάται από μέγεθος/πολυπλοκότητα κήλης, τύπο πλέγματος, αναισθησία/νοσηλεία, καθώς και από την τεχνική (ανοικτή, λαπαροσκοπική, ρομποτική). Παράγοντες όπως BMI, συνοσηρότητες και προηγούμενα χειρουργεία επηρεάζουν τον χρόνο και τα υλικά. Υπάρχει δυνατότητα χρήσης ιδιωτικής ασφάλισης ή/και εταιρικών παροχών, ανάλογα με το συμβόλαιο. Προσφέρεται εξατομικευμένη κοστολόγηση μετά την κλινική εκτίμηση και υπερηχογραφική/απεικονιστική τεκμηρίωση.
Διάσταση Ορθού κοιλιακού μυός
Μια ξεχωριστή κατάσταση στο κοιλιακό τοίχωμα που πολλές φορές συγχέεται με την επιγαστρική κήλη ή την κήλη λευκής γραμμής, είναι η διάσταση του ορθού κοιλιακού μυός. Στην περίπτωση αυτή ο ασθενής παραπονιέται για μία προβολή σαν μικρό «βουναλάκι» πάνω από τον ομφαλό που δημιουργείται όταν πάει να σηκωθεί από το κρεββάτι. Αυτή η κατάσταση μοιάζει με κήλη, μπερδεύει τον ασθενή και τον πανικοβάλλει, με αποτέλεσμα να διερωτάται αν θα πρέπει να χειρουργηθεί.
Στην πραγματικότητα πρόκειται για μία διάσταση των δύο ορθών κοιλιακών μυών (δεξιού και αριστερού), που οφείλεται σε αποπλάτυνση της «λευκής γραμμής» – δηλαδή του τενόντιου ελύτρου που καλύπτουν τους ορθούς κοιλιακούς μυς.
Η κατάσταση αυτή δεν αποτελεί κήλη. Προκαλείται προϊόντος του χρόνου, μπορεί να αποδοθεί σε παχυσαρκία, εγκυμοσύνη, καταπόνηση των μυών κ.λπ. Απαιτεί μία σωστή κλινική εξέταση από χειρουργό και μία επιβεβαίωση με υπερηχογράφημα της αρτιότητας της λευκής γραμμής. Οιαδήποτε «ρήξη» της λευκής γραμμής σημαίνει κήλη και μόνον τότε απαιτεί χειρουργική επέμβαση.
Η επιδιόρθωση της διάστασης του ορθού κοιλιακού μυός γίνεται μόνον εφ’ όσον το ζητήσει ο ασθενής για αισθητικούς λόγους και γίνεται με χειρουργική επέμβαση.
FAQ – Συχνές Ερωτήσεις
- Τι είναι η επιγαστρική κήλη και πώς διαφέρει από τη διάσταση ορθών;
- Η επιγαστρική κήλη είναι εντοπισμένο έλλειμμα στη λευκή γραμμή πάνω από τον ομφαλό, όπου προβάλλει προπεριτοναικό λίπος ή σπανιότερα έντερο. Η διάσταση ορθών είναι «άνοιγμα» μεταξύ των κοιλιακών χωρίς πραγματικό χάσμα στην απονεύρωση και δεν έχει κίνδυνο περίσφιξης.
- Πώς γίνεται η διάγνωση;
- Κυρίως κλινικά, με εξέταση όρθια/ύπτια και δοκιμή Valsalva. Το δυναμικό υπερηχογράφημα βοηθά όταν η βλάβη είναι μικρή ή αμφίβολη· αξονική (CT) ζητείται σε επιπλεγμένες, υποτροπιάζουσες ή μεγάλες κήλες για ακριβή προεγχειρητικό σχεδιασμό.
- Πότε χρειάζεται χειρουργείο και ποια τεχνική προτιμάται;
- Η οριστική θεραπεία είναι χειρουργική, ειδικά όταν υπάρχει πόνος, αύξηση μεγέθους, υποτροπή ή κίνδυνος εγκλωβισμού. Σε μικρότερο από 2 εκ. μπορεί να γίνει άμεση συρραφή σε επιλεγμένους ασθενείς· σε ≥2 εκ. ή πολλαπλά ελλείμματα προτιμάται ενίσχυση με πλέγμα. Η αποκατάσταση γίνεται ανοικτά, λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά—οι ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι συνήθως προσφέρουν λιγότερο πόνο και ταχύτερη επάνοδο.
- Πόσο διαρκεί η ανάρρωση και πότε επιστρέφω σε δραστηριότητες;
- Οι περισσότερες περιπτώσεις είναι ημερήσιας νοσηλείας ή 24 ώρες. Βάδισμα από την ίδια μέρα, οδήγηση σε ~3–5 ημέρες, εργασία γραφείου σε 3–7 ημέρες. Άθληση/βάρη επανεκκινούν σταδιακά μετά τις 3–4 εβδομάδες, αποφεύγοντας άρση >8–10 κιλών για 4–6 εβδομάδες.
- Πόσο κοστίζει η επέμβαση και καλύπτεται από ασφάλεια;
- Το κόστος εξαρτάται από το μέγεθος/πολυπλοκότητα, τον τύπο πλέγματος, την τεχνική (ανοικτή–λαπαροσκοπική–ρομποτική) και τη νοσηλεία/αναισθησία. Υπάρχει δυνατότητα ιδιωτικής ασφαλιστικής κάλυψης ανάλογα με το συμβόλαιο· η τελική προσφορά δίνεται μετά από κλινική εκτίμηση και απεικονιστική τεκμηρίωση.
