Ο πόνος αριστερά χαμηλά στην κοιλιά είναι από τα πιο συχνά συμπτώματα που βλέπουμε στην κλινική πράξη. Μπορεί να οφείλεται σε κάτι απλό και παροδικό, αλλά μπορεί επίσης να είναι το πρώτο σημάδι μιας σοβαρής κατάστασης που χρειάζεται άμεση ιατρική – πολλές φορές και χειρουργική – αντιμετώπιση.
Δεν πρόκειται για «διάγνωση», αλλά για σύμπτωμα. Γι’ αυτό και έχει σημασία να μη μένει κανείς μόνο στην περιγραφή του πόνου, αλλά να γίνεται προσεκτική εκτίμηση από εξειδικευμένο Γενικό Χειρουργό, με βάση το ιστορικό, την κλινική εικόνα και – όπου χρειάζεται – τις κατάλληλες εξετάσεις.
Ποια όργανα βρίσκονται αριστερά χαμηλά στην κοιλιά;
Η περιοχή αριστερά χαμηλά στην κοιλιά (αριστερό κάτω τεταρτημόριο) περιλαμβάνει κυρίως:
- Τμήμα του παχέος εντέρου (κατιόν κόλον και σιγμοειδές)
- Έλικες λεπτού εντέρου
- Τον ουρητήρα (το σωληνάκι που μεταφέρει τα ούρα από τον νεφρό στην ουροδόχο κύστη)
- Το μυϊκό τοίχωμα της κοιλιάς και πιθανά σημεία κήλης
Στις γυναίκες στην ίδια περιοχή βρίσκονται:
- Η αριστερή ωοθήκη
- Η αριστερή σάλπιγγα
- Τμήμα της μήτρας και των συνδέσμων της
Ο πόνος μπορεί να ξεκινά από κάποιο από αυτά τα όργανα, αλλά και από γειτονικές δομές (ουροδόχος κύστη, ορθό, σπονδυλική στήλη). Γι’ αυτό η κλινική εξέταση από έμπειρο ιατρό είναι καθοριστική και δεν αντικαθίσταται από κανένα «αυτοδιάγνωστικό» στο διαδίκτυο.
Συχνότερα αίτια πόνου αριστερά χαμηλά στην κοιλιά
1. Εκκολπωματίτιδα σιγμοειδούς κόλου
Η εκκολπωματίτιδα είναι πολύ συχνή σε άτομα μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας.
- Πρόκειται για φλεγμονή μικρών «θήκων» (εκκολπωμάτων) του παχέος εντέρου, συνήθως στο σιγμοειδές.
- Συνήθως προκαλεί:
- Εντοπισμένο πόνο αριστερά χαμηλά
- Πυρετό
- Ευαισθησία και πόνο στην πίεση της κοιλιάς
- Διαταραχή των κενώσεων (δυσκοιλιότητα ή διάρροια)
Σε επιπλεγμένες μορφές εκκολπωματίτιδας μπορεί να εμφανιστεί απόστημα, διάτρηση ή περιτονίτιδα. Σε αυτές τις περιπτώσεις η κατάσταση είναι επείγουσα και συχνά χρειάζεται νοσηλεία και χειρουργική αντιμετώπιση.
2. Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου – σπαστική κολίτιδα
Πρόκειται για λειτουργική διαταραχή του εντέρου (χωρίς οργανική βλάβη), συχνή σε νεότερες ηλικίες και σε ανθρώπους με έντονο στρες.
Ο πόνος:
- Είναι συνήθως κολικοειδής (έρχεται και φεύγει)
- Μπορεί να σχετίζεται με άγχος, στρες ή συγκεκριμένες τροφές
- Συνοδεύεται από φούσκωμα, «φουσκάλες», εναλλαγή δυσκοιλιότητας – διάρροιας
Παρότι δεν είναι επικίνδυνη κατάσταση, χρειάζεται σωστή διάγνωση για να αποκλειστούν άλλες οργανικές παθήσεις του παχέος εντέρου, ειδικά αν υπάρχουν συμπτώματα όπως αίμα στα κόπρανα, απώλεια βάρους ή αναιμία.
3. Δυσκοιλιότητα – κοπρόσταση
Η παρατεταμένη δυσκοιλιότητα μπορεί να προκαλέσει:
- Βαρύ, πιεστικό πόνο ή αίσθημα «τραβήγματος» αριστερά χαμηλά
- Φούσκωμα – μετεωρισμό
- Αίσθημα ατελούς κένωσης
Ωστόσο, η εικόνα της «απλής» δυσκοιλιότητας δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Χρειάζεται προσεκτική εκτίμηση, ώστε να μη συγκαλυφθεί κάποια σοβαρότερη πάθηση του παχέος εντέρου (όπως πολύποδες ή όγκος), ιδιαίτερα σε άτομα άνω των 50 ετών ή με επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό.
4. Λοιμώδης ή φλεγμονώδης κολίτιδα
Η φλεγμονή του παχέος εντέρου μπορεί να οφείλεται:
- Σε λοιμώξεις (βακτηριακές, ιογενείς, παρασιτικές)
- Σε φλεγμονώδη νοσήματα (ελκώδης κολίτιδα, νόσος Crohn)
Τυπικά συμπτώματα:
- Πόνος στην αριστερή κάτω κοιλία
- Διάρροιες, μερικές φορές με αίμα ή βλέννη
- Πυρετός, κακουχία
- Σε χρόνιες καταστάσεις: απώλεια βάρους, κόπωση, αναιμία
Σε τέτοιες περιπτώσεις η γαστρεντερολογική εκτίμηση και, συχνά, ο ενδοσκοπικός έλεγχος (κολονοσκόπηση) είναι απαραίτητα.
5. Ουρολογικές παθήσεις
Ο πόνος από τον αριστερό ουρητήρα ή την ουροδόχο κύστη μπορεί να γίνεται αντιληπτός αριστερά χαμηλά στην κοιλιά.
Συχνά αίτια:
- Λιθίαση ουρητήρα (πέτρα)
- Έντονος κολικός πόνος που «ανεβοκατεβαίνει»
- Πόνος που συχνά αντανακλά προς τη μέση ή τα γεννητικά όργανα
- Ναυτία, έμετος, αιματουρία (αίμα στα ούρα)
- Ουρολοίμωξη – κυστίτιδα
- Κάψιμο στην ούρηση
- Συχνουρία, επιτακτική ανάγκη για ούρηση
- Πόνος ή βάρος χαμηλά στην κοιλιά
6. Γυναικολογικά αίτια (σε γυναίκες)
Στις γυναίκες, ο πόνος αριστερά χαμηλά στην κοιλιά μπορεί να σχετίζεται με:
- Κύστη ωοθήκης (απλή, λειτουργική ή παθολογική)
- Συστροφή ωοθήκης (επείγουσα κατάσταση με έντονο πόνο, ναυτία, έμετο)
- Έκτοπη κύηση (συχνά με αιμορραγία και έντονο πόνο)
- Φλεγμονώδη νόσο πυέλου (φλεγμονή σαλπίγγων/ωοθηκών)
- Πόνο ωορρηξίας (πιο ήπιος, παροδικός, στη μέση του κύκλου)
Σε κάθε γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας με πόνο αριστερά χαμηλά, ο γυναικολογικός έλεγχος είναι απαραίτητο μέρος της διερεύνησης – ιδίως όταν υπάρχει πιθανότητα κύησης.
7. Κήλες κοιλιακού τοιχώματος
Μια κήλη (βουβωνοκήλη, μηροκήλη ή κήλη τομής) στην αριστερή κάτω κοιλία μπορεί να προκαλέσει:
- Τοπικό πόνο ή «κάψιμο» που επιδεινώνεται με βήχα, άρση βάρους ή παρατεταμένη ορθοστασία
- Ορατό ή ψηλαφητό «φούσκωμα» στην περιοχή
Σε περίπτωση περίσφιξης της κήλης, ο πόνος γίνεται έντονος και συνεχής, το εξόγκωμα σκληραίνει και δεν ανατάσσεται. Τότε η κατάσταση είναι επείγουσα και απαιτεί άμεση χειρουργική αντιμετώπιση.
Πότε ο πόνος αριστερά χαμηλά στην κοιλιά είναι επείγον;
Χρειάζεται άμεση εκτίμηση σε Τμήμα Επειγόντων ή από εξειδικευμένο Γενικό Χειρουργό εάν:
- Ο πόνος είναι ξαφνικός, πολύ έντονος και επιδεινώνεται γρήγορα
- Συνοδεύεται από πυρετό, ρίγος, έντονη κακουχία
- Η κοιλιά γίνεται «σκληρή» ή ιδιαίτερα ευαίσθητη στην πίεση
- Εμφανιστεί αίμα στα κόπρανα ή στο χαρτί
- Υπάρχουν ναυτία και επαναλαμβανόμενοι έμετοι
- Παρατηρείται λιποθυμική τάση, ζάλη, έντονη εφίδρωση ή πτώση της αρτηριακής πίεσης
- Υπάρχει γνωστή κήλη στην περιοχή που ξαφνικά γίνεται πολύ επώδυνη, σκληρή και δεν ανατάσσεται
- Σε γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας υπάρχει καθυστέρηση περιόδου ή θετικό τεστ κύησης και ταυτόχρονα πόνος χαμηλά στην κοιλιά
Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν πρέπει να υπάρχει καθυστέρηση, ούτε να λαμβάνονται μόνο παυσίπονα «για να περάσει», γιατί μπορεί να καλυφθεί μια σοβαρή κατάσταση.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση στηρίζεται σε συνδυασμό:
- Ιατρικού ιστορικού
- Πότε ξεκίνησε ο πόνος, πόσο διαρκεί, πώς εξελίσσεται
- Σχέση με τροφή, κίνηση, κενώσεις
- Συνοδά συμπτώματα (πυρετός, διάρροια, αίμα στα κόπρανα, συμπτώματα από τα ούρα, γυναικολογικά)
- Προηγούμενες επεμβάσεις ή γνωστές παθήσεις
- Κλινικής εξέτασης από έμπειρο Χειρουργό
- Ψηλάφηση της κοιλιάς για εντοπισμό πόνου, άμυνας, μάζας
- Έλεγχος για κήλες
- Πρωκτολογική εξέταση όπου χρειάζεται
- Γυναικολογική εξέταση/υπερηχογράφημα σε συνεργασία με γυναικολόγο
- Εργαστηριακών εξετάσεων
- Γενική αίματος (λευκοκυττάρωση, φλεγμονώδεις δείκτες)
- Βιοχημικός έλεγχος
- Γενική και καλλιέργεια ούρων
- Δείκτες φλεγμονής
- Απεικονιστικών εξετάσεων
- Υπερηχογράφημα άνω – κάτω κοιλίας και πυέλου
- Αξονική τομογραφία κοιλίας/πυέλου όπου ενδείκνυται
- Σπανιότερα μαγνητική τομογραφία
- Ενδοσκοπικός έλεγχος (κολονοσκόπηση) σε χρόνιο ή ύποπτο πόνο
Η επιλογή των εξετάσεων γίνεται εξατομικευμένα, ανάλογα με τα συμπτώματα και την κλινική εικόνα του κάθε ασθενούς.
Αντιμετώπιση – θεραπεία
Η θεραπεία εξαρτάται αποκλειστικά από το αίτιο που θα βρεθεί μετά τον έλεγχο:
- Εκκολπωματίτιδα
- Ήπιες μορφές: αντιβίωση, διατροφικές οδηγίες, στενή παρακολούθηση
- Επιπλεγμένες μορφές (απόστημα, διάτρηση): συχνά χρειάζονται νοσηλεία, παροχέτευση ή χειρουργική επέμβαση, συχνά με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές (λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά)
- Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
- Ρύθμιση διατροφής και τρόπου ζωής
- Φαρμακευτική αγωγή (σπασμολυτικά, ρυθμιστικά κενώσεων)
- Διαχείριση άγχους και στρες
- Λιθίαση ουρητήρα / ουρολοίμωξη
- Ενυδάτωση, αναλγητικά, φαρμακευτική αγωγή
- Σε μεγαλύτερους λίθους: επεμβατική ουρολογική αντιμετώπιση
- Γυναικολογικές παθήσεις
- Αντιβιοτική αγωγή σε λοιμώξεις
- Παρακολούθηση ή χειρουργική αφαίρεση κύστεων
- Επείγουσα χειρουργική σε συστροφή ωοθήκης ή υποψία έκτοπης κύησης
- Κήλες κοιλιακού τοιχώματος
- Προγραμματισμένη χειρουργική αποκατάσταση (λαπαροσκοπική ή ρομποτική, όπου ενδείκνυται)
- Επείγουσα επέμβαση σε περίπτωση περίσφιξης
Συχνά απαιτείται συνεργασία Γενικού Χειρουργού με άλλες ειδικότητες (γαστρεντερολόγο, ακτινολόγο, ουρολόγο, γυναικολόγο), ώστε η αντιμετώπιση να είναι ολοκληρωμένη και ασφαλής.
Τι να κάνετε αν έχετε πόνο αριστερά χαμηλά στην κοιλιά
- Μη γυρίζετε την πλάτη στον πόνο αν επιμένει ή επανέρχεται συχνά.
- Μη λαμβάνετε συνεχώς παυσίπονα χωρίς ιατρική συμβουλή.
- Αποφύγετε την «τυφλή» χρήση αντιβιοτικών.
- Παρακολουθήστε αν συνυπάρχουν:
- Πυρετός
- Αλλαγές στις κενώσεις
- Αίμα στα κόπρανα
- Συμπτώματα από τα ούρα ή γυναικολογικά συμπτώματα
- Επικοινωνήστε με εξειδικευμένο Γενικό Χειρουργό, ιδιαίτερα αν ο πόνος είναι έντονος, αλλάζει χαρακτήρα ή εμφανίζονται «κόκκινες σημαίες» όπως αυτές που περιγράφηκαν παραπάνω.
Κάθε ασθενής έχει τη δική του ιστορία, τα δικά του συνοδά προβλήματα και φάρμακα, γι’ αυτό η εκτίμηση πρέπει πάντα να είναι προσωπική και όχι «τυποποιημένη».
Ο ρόλος της σύγχρονης λαπαροσκοπικής & ρομποτικής χειρουργικής
Πολλές από τις παθήσεις που εκδηλώνονται με πόνο αριστερά χαμηλά στην κοιλιά, όπως η εκκολπωματίτιδα, οι κήλες ή ορισμένες γυναικολογικές παθήσεις, μπορούν σήμερα να αντιμετωπιστούν με:
- Λαπαροσκοπικές επεμβάσεις
- Ρομποτικά υποβοηθούμενη χειρουργική
Τα πλεονεκτήματα των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών περιλαμβάνουν:
- Μικρότερες τομές και καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα
- Λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο
- Ταχύτερη κινητοποίηση και έξοδο από το νοσοκομείο
- Γρηγορότερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες
- Μειωμένο κίνδυνο λοιμώξεων του τραύματος
Η επιλογή της κατάλληλης τεχνικής γίνεται πάντοτε εξατομικευμένα, ανάλογα με το πρόβλημα, τη γενική κατάσταση του ασθενούς και την εμπειρία του χειρουργού.
Γιατί να απευθυνθείτε στον Γεώργιο Σάμπαλη
Ο κ. Γεώργιος Σάμπαλης είναι Γενικός Χειρουργός με εξειδίκευση στη λαπαροσκοπική και ρομποτική χειρουργική και μεγάλη εμπειρία στη διαχείριση επειγόντων περιστατικών «οξείας κοιλίας», όπου ο πόνος χαμηλά στην κοιλιά αποτελεί πολύ συχνό σύμπτωμα.
Στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, σε συνεργασία με οργανωμένη και έμπειρη ομάδα ειδικών (ακτινολόγων, γαστρεντερολόγων, γυναικολόγων, αναισθησιολόγων), προσφέρει:
- Άμεση και ολοκληρωμένη διερεύνηση του πόνου αριστερά χαμηλά στην κοιλιά
- Σύγχρονη, ελάχιστα επεμβατική χειρουργική αντιμετώπιση, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο
- Εξατομικευμένο πλάνο παρακολούθησης και υποστήριξης μετά την επέμβαση
Αν έχετε πόνο αριστερά χαμηλά στην κοιλιά που επιμένει, επιδεινώνεται ή συνοδεύεται από ανησυχητικά συμπτώματα, η έγκαιρη εκτίμηση από εξειδικευμένο χειρουργό είναι το πιο ασφαλές βήμα για να βρεθεί η αιτία και να επιλεγεί η κατάλληλη θεραπεία για εσάς.
