Τί είναι η Λαπαροσκοπική Κολεκτομή
Η λαπαροσκοπική κολεκτομή είναι η σύγχρονη, ελάχιστα επεμβατική επέμβαση για καρκίνο παχέος εντέρου, εκκολπωματική νόσο, πολύποδες και φλεγμονώδεις παθήσεις. Στην εξειδικευμένη Μονάδα Λαπαροσκοπικής & Ρομποτικής Χειρουργικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, ο Δρ. Γεώργιος Σάμπαλης και η ομάδα του εφαρμόζουν προηγμένες τεχνικές με τήρηση ογκολογικών αρχών και πρωτοκόλλων ERAS για ταχύτερη και ασφαλή ανάρρωση.
- Ελάχιστος πόνος & μικρές τομές
- Ογκολογικά πλήρης εκτομή & λεμφαδενικός καθαρισμός
- Νοσηλεία συνήθως 3–5 ημέρες (ανάλογα με την πάθηση)
- Ταχεία επιστροφή σε καθημερινότητα
- Δυνατότητα ρομποτικής κολεκτομής σε επιλεγμένα περιστατικά
Η επέμβαση της κολεκτομής θεωρείται από τις βαρύτερες επεμβάσεις στην γενική χειρουργική. Απαιτεί διενέργεια τομής συνηθως απο την ξιφοειδή αποφυση του στέρνου μεχρι το εφήβαιο, και αυτό διότι πρεπει να γίνει κινητοποίηση (απελευθέρωση) του τμήματος του παχέος εντέρου που θα αφαιρεθεί απο τους ανατομικούς “συνδέσμους” αυτού, όπως ο σύνδεσμος με το ήπαρ, το σπλήνα κλπ. Οι χειρισμοί αυτού απαιτούν την διενεργεια της μεγάλης τομής.
Η λαπαροσκοπική μέθοδος με την συγχρονη τεχνολογία που φέρει, επιτρέπει την ασφαλή και αναίμακτη κινητοποίηση του τμήματος του παχέος εντέρου που θα αφαιρεθεί, και έτσι δεν ειναι απαραίτητη η διενέργεια της μεγάλης τομής, ειδικά πάνω από τον ομφαλό, η οποία και είναι πολύ επιβαρυντική για τον ασθενή μετεγχειρητικά.
Στις περισσότερες λαπαροσκοπικές κολεκτομές, οι χειρουργοί κάνουν τέσσερις ή πέντε μικρές τομές (1/2εκ. περίπου η καθεμία), ενώ παρακολουθούν την εικόνα των εσωτερικών οργάνων του ασθενούς σε μία οθόνη τηλεόρασης. Σε κάποιες περιπτώσεις, μία από τις μικρές τομές μπορεί να μεγαλώσει δύο έως τρία εκατοστά. προκειμένου να ολοκληρωθεί η επέμβαση.
Τι είναι το κόλον;
Το κόλον είναι το παχύ έντερο, το κατώτερο σημείο του πεπτικού σας συστήματος. Το έντερο είναι ένα μακρύ, σωληνοειδές όργανο, το οποίο αποτελείται από το λεπτό έντερο, το κόλον (παχύ έντερο) και το ορθόν, που είναι το τελευταίο τμήμα του κόλου. Μετά την κατάποση της τροφής, αρχίζει η πέψη της στο στομάχι και κατόπιν καταλήγει στο λεπτό έντερο, όπου απορροφούνται τα θρεπτικά στοιχεία της. Τα υπόλοιπα προχωρούν μέσω του κόλου στο ορθό από όπου και αποβάλλονται από το σώμα. Το κόλον και το ορθόν απορροφούν νερό και κρατούν τα υπολείμματα των τροφών μέχρι να είστε έτοιμοι να τα αποβάλετε.
Ενδείξεις λαπαροσκοπικής κολεκτομής
Οι βασικές ενδείξεις της κολεκτομής είναι συνήθως: Καλοήθεις ή κακοήθεις όγκοι του παχέος εντέρου οι οποίοι δεν μπορούν να αφαιρεθούν με ενδοσκοπική μέθοδο, εκκολπωματική νόσος και επιπλεεγμένες περιπτώσεις αιμορραγικών ή ισχαιμικών κολίτιδων κλπ Αναλυτικότερα.:
- Καρκίνος παχέος εντέρου (Στάδιο Ι–ΙΙΙ) όταν είναι τεχνικά εξαιρέσιμος, με στόχο ογκολογικά επαρκή εκτομή και λεμφαδενικό καθαρισμό.
- Υποτροπιάζουσα/επιπλεγμένη εκκολπωματίτιδα (στενώσεις, συρίγγια, ≥2 επεισόδια με σημαντικά συμπτώματα).
- Μεγάλοι ή επίπεδοι πολύποδες που δεν αφαιρούνται ενδοσκοπικά με ασφάλεια.
- Ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι (νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα) σε επιλεγμένες εντοπίσεις/σταδία όπου ενδείκνυται τμηματική εκτομή.
- Καλοήθεις στενώσεις ή αιμορραγίες μη ελεγχόμενες συντηρητικά.
- Επείγουσες καταστάσεις μετά σταθεροποίηση (π.χ. volvulus/στρέψη, μερικός ειλεός που υποχωρεί).
- Σενάρια ERAS: ασθενείς που ωφελούνται από ταχεία ανάρρωση (πρώιμη σίτιση/κινητοποίηση, μικρότερη νοσηλεία).
- Επιθυμία/ανάγκη ταχείας επανένταξης σε εργασία/δραστηριότητες.
- Κατάλληλη εντόπιση (δεξιά/εγκάρσια/σιγμοειδής) και σωματική κατάσταση (καρδιοπνευμονική εφεδρεία, θρέψη) που επιτρέπουν πνευμοπεριτόναιο.
- Εμπειρία ομάδας & διαθεσιμότητα εξοπλισμού που διασφαλίζουν ασφάλεια και ογκολογικές αρχές.
Πιθανές αντενδείξεις / περιορισμοί
- Απόλυτες / πρακτικές
- Αδυναμία ανοχής πνευμοπεριτοναίου ή Trendelenburg (βαριά καρδιοπνευμονική ανεπάρκεια).
- Μη διορθωμένη διαταραχή πηκτικότητας ή ενεργή αιμορραγική διάθεση.
- Αιμοδυναμική αστάθεια ή ενεργή σήψη χωρίς έλεγχο.
- Έλλειψη εμπειρίας/εξοπλισμού για ασφαλή λαπαροσκοπική εκτέλεση.
- Σχετικές (case-by-case)
- Εκτεταμένες ενδοκοιλιακές συμφύσεις από πολλαπλά προηγούμενα χειρουργεία.
- Μαζική εντερική διάταση/σοβαρός ειλεός που περιορίζει ορατότητα/χειρισμούς.
- Όγκοι T4b με διήθηση γειτονικών οργάνων και πιθανή ανάγκη πολυοργανικής εκτομής.
- Εκτεταμένα αποστήματα ή διάχυτη περιτονίτιδα πριν από αρχικό έλεγχο σήψης (παροχέτευση/αντιβίωση).
- Κύηση, ιδίως στο 3ο τρίμηνο.
- Ακραίο ΔΜΣ με «εχθρική» ανατομία.
- Λογική μετατροπής σε ανοικτή (intra-op)
- Ανεπαρκής έκθεση/ασφάλεια ή κίνδυνος τραυματισμού.
- Ανάγκη για ευρύτερα όρια εκτομής ή πολυοργανική εκτομή για ογκολογική επάρκεια.
- Μη ελεγχόμενη αιμορραγία ή απρόβλεπτα ευρήματα.
Σημείωση: Η τελική επιλογή προσπέλασης εξατομικεύεται μετά από αναλυτική προεγχειρητική εκτίμηση, με σαφή ενημέρωση για πιθανή μετατροπή σε ανοικτή για λόγους ασφάλειας ή ογκολογικής πληρότητας.
Είναι η λαπαροσκοπική κολεκτομή κατάλληλη μέθοδος για εσάς;
Παρ’ όλο που η λαπαροσκοπική κολεκτομή έχει πολλά πλεονεκτήματα, μπορεί να μην είναι κατάλληλη για κάποιους ασθενείς. Χρειάζεται μία εκτενής ιατρική αξιολόγηση από ένα χειρουργό ειδικευμένο στις λαπαροσκοπικές κολεκτομές, σε συνεργασία με τον προσωπικό σας γιατρό, για να εξακριβωθεί αν η μέθοδος αυτή είναι η κατάλληλη για εσάς.
Τι προετοιμασία απαιτείται;
Ειδικές εξετάσεις
Η διάγνωση πολλών ασθενειών του κόλου γίνεται με κάποια από τις δύο ακόλουθες εξετάσεις: κολονοσκόπηση ή βαριούχος υποκλυσμός. Αυτές οι δύο εξετάσεις επιτρέπουν στο χειρουργό να δει το εσωτερικό του εντέρου. Μερικές φορές, μπορεί να κριθεί απαραίτητη και μία αξονική τομογραφία κοιλίας. Πριν από την επέμβαση, επίσης, θα χρειαστούν και κάποιες αιματολογικές εξετάσεις, ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) ή/και ακτινογραφία θώρακος.
Προετοιμασία για την επέμβαση
Πρέπει να κάνετε μπάνιο το προηγούμενο βράδυ της επέμβασης ή το πρωί της ίδιας ημέρας. Το κόλον και το ορθό πρέπει να είναι τελείως άδεια πριν από την επέμβαση. Συνήθως, οι ασθενείς πρέπει να πιουν μία μεγάλη ποσότητα καθαρτικού υγρού. Μπορεί, ακόμη, αρκετές ημέρες πριν από την επέμβαση, να χρειαστεί να καταναλώσουν καθαρτικά υγρά ή κλύσματα. Συνήθως συνιστώνται και κάποια αντιβιοτικά. Ο χειρουργός σας θα σας ενημερώσει για την προεγχειρητική διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσετε.
Πώς γίνεται η λαπαροσκοπική κολεκτομή;
Οι περισσότερες λαπαροσκοπικές διαδικασίες κολεκτομής αρχίζουν με τον ίδιο τρόπο. Χρησιμοποιώντας ένα στενό σωλήνα, ο χειρουργός εισέρχεται στην κοιλιά. Ένα λαπαροσκόπιο (μικροσκοπικό τηλεσκόπιο συνδεδεμένο με μία βιντεοκάμερα) εισέρχεται μέσα από το σωλήνα και επιτρέπει στο χειρουργό να παρακολουθεί μία μεγεθυμένη εικόνα των εσωτερικών οργάνων του ασθενούς στην οθόνη μιας τηλεόρασης. Κάποιοι άλλοι σωλήνες εισέρχονται από τις υπόλοιπες μικρές τομές και επιτρέπουν στο χειρουργό να εκτελεί την επέμβαση εσωτερικά και να αφαιρέσει το τμήμα του κόλου. Η όλη επέμβαση μπορεί να εκτελεστεί μέσω των σωλήνων ή μπορεί να χρειαστεί να επιμηκυνθεί μία από τις μικρές τομές.
Διάρκεια & Ανάρρωση
Η λαπαροσκοπική κολεκτομή διαρκεί συνήθως 1,5–3 ώρες, ανάλογα με την πάθηση και τον τύπο της εκτομής. Με την ελάχιστα επεμβατική τεχνική και την εφαρμογή πρωτοκόλλων ERAS, ο ασθενής κινητοποιείται ήδη από το ίδιο ή το επόμενο 24ωρο, λαμβάνει σταδιακά υγρά και τροφή και, εφόσον η πορεία είναι ομαλή, μπορεί να λάβει εξιτήριο σε 3–5 ημέρες. Η επιστροφή σε ελαφρές δραστηριότητες και εργασία είναι συνήθως δυνατή μέσα σε 2–3 εβδομάδες, ενώ η πλήρης αποκατάσταση και η αποφυγή βαριών φορτίων συστήνεται για 4–6 εβδομάδες, πάντα με βάση τις εξατομικευμένες οδηγίες του θεράποντος χειρουργού.
Πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής κολεκτομής;
Τα αποτελέσματα μπορεί να ποικίλλουν αναλόγως του είδους της επέμβασης και της γενικότερης κατάστασης του ασθενούς. Τα συνήθη πλεονεκτήματα είναι:
- Μικρότερος μετεγχειρητικός πόνος
- Λιγότερος χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο
- Γρηγορότερη επιστροφή σε μία δίαιτα στερεής τροφής
- Γρηγορότερη λειτουργία του εντέρου
- Γρηγορότερη επιστροφή στις κανονικές δραστηριότητες
- Καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα
Τι επιπλοκές μπορεί να προκύψουν;
Όπως και σε κάθε επέμβαση υπάρχει πάντα ο κίνδυνος επιπλοκών. Εν τούτοις, ο κίνδυνος αυτός δεν είναι μεγαλύτερος από αυτές που μπορεί να προκύψουν από μία επέμβαση με την “ανοιχτή” μέθοδο. Ελάχιστος κίνδυνος:
Αιμορραγία ή φλεγμονή (συνηθισμένες επιπλοκές σε κάθε επέμβαση)
Ακόμη μικρότερος κίνδυνος:
Διαρροή στο σημείο της επανασύνδεσης του κόλου
Τραυματισμός των γειτονικών οργάνων, όπως το λεπτό έντερο, ο ουρητήρας ή η χοληδόχος κύστη
Τι πρέπει να περιμένετε μετά την επέμβαση;
Μετά την επέμβαση είναι σημαντικό να ακολουθήσετε τις οδηγίες του χειρουργού σας. Παρ’ όλο που κάποιοι ασθενείς αισθάνονται πολύ καλά σε λίγες μόνο ημέρες, μην ξεχνάτε ότι το σώμα σας χρειάζεται κάποιο χρόνο για να αναρρώσει. Συνιστάται να σηκωθείτε και να περπατήσετε την επόμενη κιόλας ημέρα της επέμβασης. Αυτό θα σας βοηθήσει να μειώσετε τους πόνους στους μυς. Πιθανόν, θα είστε έτοιμοι να επιστρέψετε στις περισσότερες καθημερινές σας δραστηριότητες (μπάνιο, οδήγηση, ανάβαση σκάλας, εργασία, σεξουαλικές δραστηριότητες) σε μία ή δύο εβδομάδες. Αν αισθάνεστε επίμονο πόνο, ο οποίος δεν ανακουφίζεται με τα παυσίπονα που σας έχουν συστήσει ή παρατηρήσετε εκροή υγρού από τις τομές, θα πρέπει να ενημερώσετε αμέσως το χειρουργό σας.
Μετεγχειρητικά – Πρωτόκολλο ERAS που εφαρμοζουμε στην Κλινικη μας.
| Ημέρα | Στόχοι | Διατροφή | Αναλγησία | Κινητοποίηση | Καθετήρες/Παροχετεύσεις | Αντιθρομβωτική | Περιποίηση τραυμάτων | Τι να προσέξω |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 0 (ημέρα επέμβασης) | Σταθεροποίηση, έλεγχος πόνου/ναυτίας | Μικρές γουλιές υγρών· αν ανεκτό: διαυγή | Πολυτροπική, περιορισμός οπιοειδών | Έγερση 4–6 ώρες, κάθισμα | Ουροκαθετήρας συνήθως μόνο Ημ. 0 | LMWH/μηχανικά μέσα αν ενδείκνυται | Steri-strips/γάζες στεγνές | Δύσπνοια, ανεξέλεγκτος πόνος, υπνηλία |
| 1 | Έναρξη εντερικής λειτουργίας, μείωση οπιοειδών | Διαυγή → ελαφριά κατά ανοχή | Μη οπιοειδή, αντιεμετικά PRN | 3–5 μικρές βόλτες | Αφαίρεση ουροκαθετήρα εφόσον εφικτό | Συνέχιση | Ντους αν οι τομές είναι στεγνές | Πυρετός >38°C, διάταση, έμετοι |
| 3 | Αύξηση προσλήψεων και βημάτων | Μαλακή δίαιτα, επαρκή υγρά | Συνέχιση μη οπιοειδών | Περπάτημα 10–15′ x3/ημέρα | Συνήθως χωρίς παροχετεύσεις | Συνέχιση | Έλεγχος ερυθρότητας/εκκρίσεων | Καθυστέρηση αερίων/κοπράνων με επιδείνωση πόνου |
| 7 (στο σπίτι) | Αυτοεξυπηρέτηση, τακτική κένωση | Κανονική δίαιτα, ίνες & υγρά | Παρακεταμόλη ± ΜΣΑΦ | Περπάτημα 30–45′/ημέρα | Μόνο επίδεση αν χρειάζεται | Έως 10–14 ημέρες αν έχει δοθεί οδηγία | Τομές καθαρές/στεγνές | Πύον, έντονη ερυθρότητα, ρίγη, πόνος στη γάμπα |
| 30 | Επιστροφή στους συνήθεις ρυθμούς | Κανονική | Περιστασιακή μόνο | Πλήρης δραστηριότητα (χωρίς βαριά φορτία μέχρι τότε) | — | Συνήθως έχει διακοπεί | Ουλές ώριμες, αντηλιακή προστασία | Ανεξήγητη απώλεια βάρους, αιμορραγία, επίμονος πυρετός |
Σημ.: Το πλάνο εξατομικεύεται από τον χειρουργό. Αν υπάρχει στομία, προστίθενται εξειδικευμένες οδηγίες.
Ρομποτική Κολεκτομή
Η ρομποτική κολεκτομή αποτελεί εξέλιξη της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής του παχέος εντέρου, αξιοποιώντας τρισδιάστατη μεγέθυνση, σταθερή κάμερα και αρθρωτά εργαλεία με φιλτράρισμα τρόμου για ακριβέστερη παρασκευή, αγγειακό έλεγχο και ενδοκοιλιακή αναστόμωση. Διευκολύνει απαιτητικές περιοχές (π.χ. καμπή σπληνός), παχύσαρκους ασθενείς ή περιπτώσεις με συμφύσεις/πολύπλοκη εκκολπωματίτιδα, και υποστηρίζει ογκολογικές αρχές σε δεξιά/αριστερή κολεκτομή (CME, επαρκής λεμφαδενεκτομή). Τα μετεγχειρητικά αποτελέσματα είναι συγκρίσιμα με τη λαπαροσκοπική προσπέλαση ως προς πόνο, κινητοποίηση και νοσηλεία—ιδίως μέσα σε πρωτόκολλα ERAS—με πιθανώς χαμηλότερα ποσοστά μετατροπής σε ανοικτή σε επιλεγμένα περιστατικά, έναντι μεγαλύτερου συνήθως χειρουργικού χρόνου και κόστους. Η επιλογή ρομποτικής ή λαπαροσκοπικής γίνεται εξατομικευμένα, με βάση τη νόσο, την ανατομία, τις συννοσηρότητες και την εμπειρία της ομάδας, με στόχο τη μέγιστη ασφάλεια και την ογκολογική πληρότητα.
Ρομποτική vs Λαπαροσκοπική κολεκτομή – πότε προτείνεται ρομποτική
| Κριτήριο | Λαπαροσκοπική | Ρομποτική | Πότε προτείνεται ρομποτική |
|---|---|---|---|
| Εργονομία & σταθερότητα εικόνας | 2D, κάμερα από βοηθό | 3D μεγέθυνση, σταθερή κάμερα | Παρατεταμένη, ακριβής παρασκευή (π.χ. CME) |
| Ακρίβεια κινήσεων/εργαλείων | Ευθύγραμμα εργαλεία | Αρθρωτά, φιλτράρισμα τρόμου | Δύσκολες γωνίες ή «εχθρική» ανατομία |
| BMI/παχυσαρκία | Πιο απαιτητική | Καλύτερη εργονομία | Υψηλός ΔΜΣ |
| Συμφύσεις/επανεπεμβάσεις | Δύσκολη έκθεση | Ακριβέστερη λύση συμφύσεων | Πολλαπλά χειρουργεία, έντονες συμφύσεις |
| Εντόπιση/πρόσβαση | Επαρκής στις περισσότερες | Πλεονέκτημα σε δύσκολες | Αριστερή κολεκτομή/καμπή σπληνός |
| Αναστόμωση | Συχνά εξωσωματική | Εύκολη ενδοσωματική | Όταν προτιμάται intracorporeal |
| Κίνδυνος μετατροπής | Ελαφρώς υψηλότερος | Συχνά μειωμένος | Υψηλός εκτιμώμενος κίνδυνος |
| Χρόνος/Κόστος | Μικρότερα | Μεγαλύτερα | Όταν τα οφέλη υπερβαίνουν το κόστος |
| Καμπύλη εκμάθησης | Ευρέως διαδεδομένη | Απαιτεί εξειδίκευση | Διαθέσιμη έμπειρη ομάδα/πλατφόρμα |
| Αποτελέσματα/ERAS | Συγκρίσιμα | Συγκρίσιμα (+ εργονομία) | Στόχος ελαχιστοποίησης μετατροπής σε ERAS |
Είδη κολεκτομών
Ανάλογα με την περιοχή αφαίρεσης τμήματος του παχέος εντέρου, η κολεκτομή μπορεί να αφορά:
- Δεξιό κόλον και τυφλό: Δεξιά Κολεκτομή
- Κατιόν κόλον: Αριστερή κολεκτομή
- Σιγμοειδές κόλον: Σιγμοειδεκτομή
- Εγκάρσιο κόλον: Εγκαρσιεκτομή
Ο Γεώργιος Σάμπαλης, MD, PhD είναι Γενικός Χειρουργός, Διευθυντής Λαπαροσκοπικής & Ρομποτικής Χειρουργικής στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ενδοσκοπικής Χειρουργικής (ΕΕΕΧ, θητεία 2023–2025). Εξειδικεύεται στις ελάχιστα επεμβατικές επεμβάσεις παχέος εντέρου και κοιλιακού τοιχώματος (λαπαροσκοπικές/ρομποτικές κολεκτομές, κήλες), εφαρμόζει πρωτόκολλα ERAS και δίνει έμφαση στην ασφάλεια, την τεκμηρίωση και την ταχεία ανάρρωση. Έχει πολυετή κλινική εμπειρία, ενεργό εκπαιδευτικό/συνεδριακό έργο και συμμετοχή στη διαμόρφωση σύγχρονων πρακτικών για τη ρομποτική χειρουργική στην Ελλάδα. Για ραντεβού ή δεύτερη γνώμη, μπορείτε να επικοινωνήσετε με το ιατρείο του.
FAQ – Συχνές Ερωτήσεις
- Η λαπαροσκοπική κολεκτομή είναι ασφαλής για καρκίνο παχέος εντέρου;
Ναι, σε εξειδικευμένα κέντρα προσφέρει ογκολογικά ισοδύναμα αποτελέσματα με την ανοικτή, με λιγότερο πόνο και ταχύτερη ανάρρωση. - Πόσο θα μείνω στο νοσοκομείο;
Συνήθως 3–5 ημέρες, εφόσον δεν υπάρχουν επιπλοκές και εφαρμόζονται πρωτόκολλα ERAS. - Θα χρειαστώ στομία;
Μόνο σε επιλεγμένες περιπτώσεις (χαμηλοί όγκοι, επιπλοκές, επείγουσα κατάσταση). Συζητείται εκ των προτέρων αναλυτικά. - Πονάει η λαπαροσκοπική κολεκτομή;
Ο πόνος είναι σημαντικά ηπιότερος από την ανοικτή μέθοδο και ελέγχεται με σύγχρονη αναλγησία. - Πότε μπορώ να επιστρέψω στη δουλειά και στη γυμναστική;
Ελαφριά εργασία συνήθως σε 2–3 εβδομάδες, πλήρης δραστηριότητα & βάρη μετά τις 4–6 εβδομάδες, κατόπιν ιατρικής εκτίμησης.
