Εκκολπωματίτιδα

Τα εκκολπώματα είναι μικρές προβολές του τοιχώματος του παχέος εντέρου, που μοιάζουν με  θυλάκους, δηλαδή σακουλάκια ή μπαλονάκια. Η δημιουργία τους ονομάζεται εκκολπωμάτωση ενώ η φλεγμονή τους εκκολπωματίτιδα.

Η λαπαροσκόπηση ανοίγει πραγματικά νέους ορίζοντες στη μοντέρνα αντιμετώπιση όλων σχεδόν των παθήσεων του παχέος εντέρου και του ορθού. Στις περιπτώσεις που απαιτείται λαπαροσκοπική αντιμετώπιση της εκκολπωματίτιδας, ο ασθενής, πολύ σύντομα, αισθάνεται υγιής και επιστρέφει στην καθημερινή του ζωή.

Λαπαροσκοπική επέμβαση για την θεραπεία της εκκολπωματίτιδας

Τι είναι το παχύ έντερο;

Το παχύ έντερο ή κόλον, αποτελεί το κατώτερο τμήμα του πεπτικού σωλήνα. Είναι υπεύθυνο για την απορρόφηση του νερού και τη μετατροπή των υπολειμμάτων των άπεπτων τροφών σε κόπρανα. Το κόλον ξεκινά από τη δεξιά πλευρά της κοιλιάς και, αφού διανύσει μια καμπύλη προς τα πάνω, αριστερά και κάτω, καταλήγει στο ορθό, όπου αποθηκεύονται παροδικά τα κόπρανα, πριν την αποβολή τους από το σώμα, μέσω του πρωκτού. Ακριβώς πριν από το ορθό, βρίσκεται το σιγμοειδές τμήμα του παχέος εντέρου, το οποίο ονομάζεται έτσι γιατί μοιάζει με “τελικό σίγμα”. Αυτή είναι η συνηθισμένη περιοχή δημιουργίας εκκολπωμάτων.

Τι είναι η εκκολπωματίτιδα

• Εκκολπωμάτωση

Εκκολπωμάτωση είναι η δημιουργία εκκολπωμάτων πάνω στο τοίχωμα του παχέος εντέρου. Τα εκκολπώματα είναι μικρές προβολές του τοιχώματος του παχέος εντέρου, που μοιάζουν με θυλάκους, δηλαδή σακουλάκια ή μπαλονάκια.

Δημιουργούνται σε αδύναμα σημεία, εξαιτίας των πιέσεων που αναπτύσσονται μέσα στον αυλό του εντέρου κατά το πέρασμα των κοπράνων και κατά τις συσπάσεις του ίδιου του εντέρου.Η εκκολπωμάτωση είναι συνηθισμένη κατάσταση στις μεγάλες ηλικίες. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, εμφανίζονται όλο και περισσότεροι νέοι με προβλήματα εκκολπωμάτωσης.

Αυτό μπορεί να οφείλεται στις συνήθειες του σύγχρονου τρόπου ζωής, με την υπερκατανάλωση τροφών χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, καθώς και στις δυνατότητες που έχουμε σήμερα να διαγνώσουμε αυτή την κατάσταση νωρίτερα.

• Eκκολπωματίτιδα

Μέσα στα εκκολπώματα ενδέχεται να παγιδευτούν κόπρανα από το έντερο ή να αναπτυχθούν μικρόβια. Στην περίπτωση αυτή, προκαλείται φλεγμονή των εκκολπωμάτων, η οποία ονομάζεται εκκολπωματίτιδα.

Τι προβλήματα προκαλεί η εκκολπωματική νόσος

Ένα εκκόλπωμα μπορεί να προκαλέσει ρήξη ενός αγγείου του τοιχώματος του παχέος εντέρου και να προκαλέσει σοβαρή αιμορραγία. Βαριές και επίμονες εκκολπωματίτιδες μπορεί να οδηγήσουν σε ρήξη εκκολπωμάτων και διάτρηση του εντέρου, με αποτέλεσμα τη δημιουργία αποστήματος γύρω από το έντερο ή ακόμη και τη διέλευση των κοπράνων μέσα στην κοιλιά, και την πρόκληση βαριάς περιτονίτιδας.

Στην περίπτωση αυτή, ο ασθενής πρέπει να μεταφέρεται στο χειρουργείο επειγόντως.

Οι επανειλημμένες κρίσεις εκκολπωματίτιδας ενδέχεται να προκαλέσουν συρίγγιο, δηλαδή επικοινωνία του εντέρου με άλλα όργανα της κοιλιάς, ή απόφραξη και στένωση του εντέρου.

Εκκολπώματα: Ποια συμπτώματα παρουσιάζουν

Τα εκκολπώματα, συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα και μπορεί να αποκαλυφθούν τυχαία σε πιθανή εξέταση του παχέος εντέρου για άλλο λόγο. Μερικοί, ωστόσο, ασθενείς ενδέχεται να παραπονεθούν για ήπιες κράμπες, φουσκώματα ή δυσκοιλιότητα. Ωστόσο, σχεδόν ένας στους πέντε ασθενείς που έχουν εκκολπωμάτωση θα περάσουν τουλάχιστον μία φορά κρίση εκκολπωματίτιδας. Ο ασθενής εμφανίζει πόνο και ευαισθησία στην κάτω αριστερή πλευρά της κοιλιάς, ρίγος και πυρετό, εμετούς, αιμορραγία και έντονη δυσκοιλιότητα.

Συμπτώματα οξείας εκκολπωματίτιδας

Η οξεία εκκολπωματίτιδα εκδηλώνεται συνήθως με έντονο, σταθερό πόνο χαμηλά αριστερά στην κοιλιά, που επιμένει και συχνά επιδεινώνεται με την πάροδο των ωρών, συνοδευόμενο από πυρετό, ρίγη, ευαισθησία ή “σκληρία” στην ψηλάφηση της κοιλιάς. Πολλοί ασθενείς αναφέρουν διαταραχές στις κενώσεις (δυσκοιλιότητα ή διάρροια), φούσκωμα, αίσθημα πίεσης και ναυτία, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί αίμα στα κόπρανα. Όταν ο πόνος είναι πολύ έντονος, η κοιλιά γίνεται “σαν σανίδα”, υπάρχει υψηλός πυρετός, έντονη κακουχία ή αδυναμία αποβολής αερίων και κοπράνων, αυτά αποτελούν “red flags” και απαιτούν άμεση αξιολόγηση από χειρουργό, καθώς μπορεί να υποδηλώνουν απόστημα ή διάτρηση.

Πως γίνεται η διάγνωση των εκκολπωμάτων

• Βαριούχος υποκλυσμός

Το βάριο χρωματίζει το παχύ έντερο,αποκαλύπτοντας πιθανές ανωμαλίες.

• Κολονοσκόπηση

Το εσωτερικό του παχέος εντέρου επιθεωρείται με ένα λεπτό σωλήνα με κάμερα.
Η διάγνωση των ασθενειών του παχέος εντέρου γίνεται με κολονοσκόπηση, βαριούχο υποκλυσμό ή αξονική τομογραφία κοιλίας. Το πιο σύγχρονο τεχνολογικό επίτευγμα των απεικονιστικών μεθόδων του παχέος εντέρου είναι αναμφισβήτητα η αξονική κολονογραφία (Virtual Colonoscopy), με την οποία μπορεί να ελεγχθεί το εσωτερικού του οργάνου, χωρίς ο ασθενής να υποβληθεί στην όχι πάντα άνετη εξέταση της κολονοσκόπηση.

Διάγνωση οξείας εκκολπωματίτιδας

Η οξεία εκκολπωματίτιδα είναι κατάσταση επείγουσα. Απαιτεί άμεση εκτίμηση από ιατρό, και ελέγχεται αρχικά με κλινική εξέταση. Ακολουθεί η αιματολογική εξέταση (γενική αίματος, TKE και CRP) και επίσης με Αξονική τομογραφία κάτω κοιλίας., όπου και τίθεται η διάγνωση.

Η κολονοσκόπηση ΔΕΝ ενδείκνυται στην οξεία κρίση της εκκολπωματίτιδος, διότι μπορεί να προκαλέσει επιδείνωση αυτής ή και ρήξη του φλεγμαίνοντος σημείου του εντέρου.

Πώς θεραπεύεται η εκκολπωματική νόσος

Συντηρητική Αγωγή

Η αύξηση της ποσότητας των υγρών και των άπεπτων φυτικών ινών στη δίαιτα ελαττώνει τα συμπτώματα της εκκολπωμάτωσης και μειώνει σημαντικά τις επιπλοκές της. Η Αμερικανική Διαιτολογική Εταιρεία συνιστά την κατανάλωση 25-30 γραμ. φυτικών ινών καθημερινώς. Μία ήπια κρίση εκκολπωματίτιδας αντιμετωπίζεται με χορήγηση κατάλληλων αντιβιοτικών και αναλγητικών και με προσωρινή δίαιτα υγρών.

Σε σοβαρές κρίσεις συνιστάται η νοσηλεία του ασθενούς.

Πότε χρειάζεται χειρουργείο

• Επανειλημμένα επεισόδια οξείας εκκολπωματίτιδας που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής.
• Επιπλεγμένη εκκολπωματίτιδα με απόστημα, συρίγγιο, στένωση ή ύποπτη/επικείμενη διάτρηση.
• Στένωση εντέρου όπου δεν μπορεί να αποκλειστεί με ασφάλεια κακοήθεια.
• Αποτυχία συντηρητικής αγωγής (συνεχιζόμενος πόνος, πυρετός, φλεγμονή).
• Σοβαρή ανοσοκαταστολή ή υψηλός κίνδυνος βαριών επιπλοκών σε νέα υποτροπή.
• Ανάγκη προγραμματισμένης, ασφαλούς λαπαροσκοπικής ή ρομποτικής σιγμοειδεκτομής για μείωση κινδύνου νέου επεισοδίου και καλύτερη ποιότητα ζωής.

Χειρουργική Αντιμετώπιση – Λαπαροσκοπική κολεκτομή, σιγμοειδεκτομή

Aν ένας ασθενής έχει σοβαρές κρίσεις εκκολπωματίτιδας που απαίτησαν νοσηλεία,  συνιστάται κολεκτομή, η χειρουργική δηλαδή αφαίρεση του τμήματος του εντέρου όπου εντοπίζεται το πρόβλημα.

Η όλη διαδικασία οφείλει να έχει ελεγθεί σωστά με προεγχειρητική κολονοσκόπηση, αξονική τομογραφία κοιλίας και αν είναι δυαντόν και με βαριούχο υποκλυσμό, για να καθορισθεί η έκταση της εκκολπωματικής νόσου και επομένως ο σχεδιασμός εκτομής του τμήματος που πρεπει να αφαιρεθεί (κυρίως σιγμοειδές).

Η επέμβαση μπορεί να γίνει λαπαροσκοπικά ούτως ώστε όλη η διαδικασία κινητοποίησης του προς αφαίρεση και ένωση εντέρου επιτελείται ενδοσκοπικά, με αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση της τομής.

Στις λαπαροσκοπικές κολεκτομές, ο χειρουργός κάνει 4 ή 5 μικρές τομές του μισού εκατοστού και όλη η επέμβαση γίνεται μέσα από στενούς σωλήνες, από όπου εισάγονται τα εξειδικευμένα λαπαροσκοπικά χειρουργικά εργαλεία. Το λαπαροσκόπιο, ένα μικροσκοπικό τηλεσκόπιο συνδεδεμένο με μια βιντεοκάμερα, εισάγεται μέσω ενός σωλήνα ενός εκατοστού και επιτρέπει στον χειρουργό να βλέπει σε μεγέθυνση τα εσωτερικά όργανα του ασθενούς στην οθόνη μιας τηλεόρασης. Μία από τις μικρές τομές μεγαλώνει κατά 4-6 εκατοστά στο τέλος της επέμβασης προκειμένου να εξέλθει το τμήμα που έχει αφαιρεθεί.

Επιπλοκές της Εκκολπωματίτιδας

Η σοβαρή περίπτωση επιπλοκής της εκκολπωματίτιδας όπως η ρήξη του εντέρου και η δημουργία περιτονίτιδας, ή η σοβαρή μη ελεγχόμενη αιμορραγία εκκολπωμάτων, αποτελεί επείγουσα χειρουργική κατάσταση, και χρειάζεται άμεση επέμβαση η οποία συνήθως οδηγεί σε λαπαροτομία, καθαρισμό της περιτονίτιδος, αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος του εντέρου και τέλεση προσωρινής κολοστομίας (παρα φύσον έδρας) και παροχετεύσεις κοιλίας.

Η νοσηλεία κρατά λίγες μέρες υπό συνεχή αντιβιοτική αγωγή πορος έλεγχο και υποχώρηση της ενδοκοιλιακής φλεγμονής, και ο ασθενής μπορεί να νοσηλευτεί για να επανενωθεί το παχύ έντερο με νέα επέμβαση μετά από 4-6 μήνες.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής κολεκτομής

• Το μικρότερο χειρουργικό τραύμα
• Η μικρότερη απώλεια αίματος
• Η γρηγορότερη λειτουργία του εντέρου
• Ο μικρότερος μετεγχειρητικός πόνος
• Το αισθητικά καλύτερο αποτέλεσμα
• Ο μικρότερος χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο
• Η ταχύτερη επιστροφή σε μια δίαιτα στερεής τροφής
• Η συντομότερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες

Ο ασθενής σηκώνεται και περπατά την επόμενη κιόλας ημέρα. Αυτό, μειώνει τους μυϊκούς πόνους και βοηθά σημαντικά την αναπνευστική λειτουργία. Την τρίτη μετεγχειρητική ημέρα σιτίζεται με μαλακή τροφή και εξέρχεται από το νοσοκομείο πολύ σύντομα. Είναι έτοιμος να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες σε δέκα ημέρες περίπου.
Στα περισσότερα εξειδικευμένα κέντρα, η λαπαροσκοπική προσέγγιση έχει την πρώτη θέση στην εκλεκτική χειρουργική αντιμετώπιση των παθήσεων του εντέρου, όπως της εκκολπωματίτιδας.

Η θέση της Ρομποτικής Επέμβασης

Η ρομποτική χειρουργική έχει ιδιαίτερη θέση στην αντιμετώπιση της εκκολπωματίτιδας, κυρίως σε σύνθετες ή υποτροπιάζουσες περιπτώσεις, όπου απαιτείται ακριβής αναγνώριση και παρασκευή δομών μέσα σε έντονα φλεγμαίνουσες ή συμφυτικές περιοχές. Το 3D μεγενθυμένο οπτικό πεδίο και τα αρθρωτά εργαλεία υψηλής ευελιξίας επιτρέπουν πιο ασφαλή παρασκευή γύρω από αγγεία, ουρητήρα και ουροδόχο κύστη, καλύτερη ποιότητα αναστόμωσης και μειωμένο κίνδυνο τραυματισμού, σε σύγκριση με την κλασική λαπαροσκόπηση σε απαιτητικά περιστατικά. Για τον ασθενή αυτό μεταφράζεται σε μικρότερο χειρουργικό τραύμα, λιγότερο πόνο, συντομότερη νοσηλεία, ταχύτερη επάνοδο και μειωμένη πιθανότητα στομίας ή επιπλοκών, όταν η επέμβαση πραγματοποιείται από εξειδικευμένη ομάδα με εμπειρία στη ρομποτική χειρουργική παχέος εντέρου.

FAQ – Συχνές Ερωτήσεις

1. Τι είναι η εκκολπωματίτιδα και πώς διαφέρει από τα εκκολπώματα;
   Τα εκκολπώματα είναι μικρές “θηκούλες” στο τοίχωμα του παχέος εντέρου, συνήθως χωρίς συμπτώματα. Εκκολπωματίτιδα λέγεται όταν κάποιο από αυτά φλεγμαίνει ή μολύνεται, προκαλώντας πόνο, πυρετό και τοπική φλεγμονή που μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρή επιπλοκή αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα.
2. Ποια συμπτώματα πρέπει να με ανησυχήσουν και να αναζητήσω άμεσα ιατρική βοήθεια;
   Έντονος και επίμονος πόνος χαμηλά αριστερά στην κοιλιά, πυρετός, ρίγη, έντονη ευαισθησία ή “σκληρία” της κοιλιάς, ναυτία, έμετος, αίμα στα κόπρανα ή αδυναμία αποβολής αερίων/κοπράνων είναι “red flags”. Σε αυτά τα συμπτώματα απαιτείται άμεση εκτίμηση από χειρουργό.
3. Πώς γίνεται η διάγνωση της οξείας εκκολπωματίτιδας;
   Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό, την κλινική εξέταση και τις εργαστηριακές εξετάσεις (φλεγμονώδεις δείκτες), ενώ η αξονική τομογραφία κοιλίας είναι η εξέταση εκλογής για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση, να εκτιμήσει τη βαρύτητα και να ανιχνεύσει επιπλοκές, όπως απόστημα ή διάτρηση.
4. Χρειάζονται πάντα αντιβίωση και νοσηλεία;
   Όχι. Ήπια επεισόδια σε σταθερούς ασθενείς μπορεί να αντιμετωπιστούν κατ’ οίκον με ειδική διατροφή, αναλγησία και, όπου ενδείκνυται, αντιβιοτικά, πάντα με στενή ιατρική παρακολούθηση. Νοσηλεία απαιτείται σε έντονα συμπτώματα, υψηλό πυρετό, αφυδάτωση, επιπλοκές στην αξονική ή σε ευπαθείς ομάδες (ηλικιωμένοι, ανοσοκατασταλμένοι).
5. Πότε χρειάζεται χειρουργική επέμβαση και ποιος είναι ο ρόλος της λαπαροσκοπικής/ρομποτικής τεχνικής;
   Χειρουργείο προτείνεται σε επιπλεγμένη εκκολπωματίτιδα (απόστημα, συρίγγιο, στένωση, διάτρηση), σε αποτυχία συντηρητικής αγωγής ή σε επανειλημμένα επεισόδια που υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής. Η λαπαροσκοπική και ρομποτική σιγμοειδεκτομή επιτρέπουν αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος με μικρότερο τραύμα, λιγότερο πόνο, σύντομη νοσηλεία και ταχύτερη ανάρρωση, όταν πραγματοποιούνται από εξειδικευμένη ομάδα.