Αν έχεις νιώσει έναν έντονο, «σφιχτικό» πόνο ψηλά δεξιά στην κοιλιά (ή στο «κουτάλι») που εμφανίζεται ξαφνικά – συχνά μετά από λιπαρό γεύμα ή μέσα στη νύχτα – είναι πολύ πιθανό να πρόκειται για χοληφόρο κολικό. Είναι ένας συχνός τρόπος με τον οποίο το σώμα “δείχνει” ότι η ροή της χολής δυσκολεύεται προσωρινά.
Τι είναι ο χοληφόρος κολικός (με απλά λόγια)
Συνήθως συμβαίνει όταν μια πέτρα μπλοκάρει προσωρινά τον κυστικό πόρο (δηλαδή την “έξοδο” της χοληδόχου κύστης). Η χοληδόχος κύστη προσπαθεί να συσπαστεί για να αδειάσει, αυξάνει η πίεση και προκαλείται ο χαρακτηριστικός πόνος. Όταν το “μπλοκάρισμα” λυθεί, ο πόνος υποχωρεί.
Μπορείτε να διαβάσετε για την χολολθίαση και χολοκυστίτιδα στο ειδικό άρθρο μου.
Πόσο κρατάει συνήθως;
Η τυπική διάρκεια είναι από 20–30 λεπτά έως λίγες ώρες. Σε αρκετούς ανθρώπους ο πόνος κρατά 1 έως 5 ώρες.
Σημαντικό: Αν ο πόνος δεν περνάει και “γράφει” πάνω από μερικές ώρες, τότε δεν μιλάμε πια για τον κλασικό, παροδικό χοληφόρο κολικό. Μπορεί να έχει εξελιχθεί σε οξεία χολοκυστίτιδα ή άλλη επιπλοκή.
Πώς μοιάζει ο πόνος και πού αντανακλά;
Συνήθως ο πόνος:
- είναι έντονος και σταθερός (όχι απλώς “τσιμπήματα”)
- εντοπίζεται δεξιά πάνω κάτω από τα πλευρά ή στο επιγάστριο
- μπορεί να “τραβάει” προς δεξιά ωμοπλάτη/πλάτη
- συχνά συνοδεύεται από ναυτία/έμετο
Πότε είναι επείγον;
Πήγαινε άμεσα σε ΤΕΠ / επείγοντα (ή επικοινώνησε επειγόντως με γιατρό) αν υπάρχει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω:
- Πόνος που επιμένει > 4–6 ώρες ή συνολικά “δεν λέει να φύγει”
- Πυρετός, ρίγος, έντονη κακουχία (υποψία φλεγμονής/λοίμωξης)
- Ίκτερος (κιτρίνισμα σε μάτια/δέρμα), πολύ σκούρα ούρα ή πολύ ανοιχτά κόπρανα (υποψία απόφραξης χοληφόρων)
- Συνδυασμός πόνος δεξιά + πυρετός + ίκτερος (ειδικά αν συνοδεύεται από ρίγος/κατάπτωση): μπορεί να δείχνει χολαγγειίτιδα και θεωρείται επείγον
- Ανεξέλεγκτοι έμετοι, αφυδάτωση, λιποθυμική τάση
- Πόνος “ζώνη” στο πάνω μέρος της κοιλιάς που πάει στην πλάτη, έντονος και συνεχής (υποψία παγκρεατίτιδας)
- Σύγχυση, έντονη υπνηλία ή σημάδια σήψης (ιδίως σε ηλικιωμένους/ευάλωτους)
Αν είσαι έγκυος, έχεις σακχαρώδη διαβήτη, είσαι ανοσοκατεσταλμένος/η ή μεγάλης ηλικίας, κράτα χαμηλότερο “κατώφλι” για επείγουσα εκτίμηση.
Τι μπορείς να κάνεις άμεσα στο σπίτι (μέχρι να αξιολογηθείς)
- Σταμάτα το φαγητό, ειδικά τα λιπαρά. Μικρές γουλιές νερό αν το αντέχεις.
- Απόφυγε “πειράματα” με βαριά γεύματα “για να περάσει”.
- Αν έχεις επιτρεπόμενο παυσίπονο που παίρνεις συνήθως και δεν έχεις αντενδείξεις, μπορεί να βοηθήσει – αλλά δεν πρέπει να καλύψει σημάδια επιπλοκής.
- Αν έχεις τα “κόκκινα σημάδια” της προηγούμενης ενότητας, μην περιμένεις να «δούμε πώς θα πάει».
Τι έλεγχος χρειάζεται για να ξεκαθαρίσει η κατάσταση;
Συνήθως χρειάζονται:
- Υπέρηχος άνω κοιλίας (ανίχνευση λίθων, εικόνα χοληδόχου κύστης, πιθανή διάταση χοληφόρων)
- Αιματολογικός έλεγχος: δείκτες φλεγμονής, ηπατικά ένζυμα/χολερυθρίνη και, όταν υπάρχει υποψία, παγκρεατικά ένζυμα
Αν υπάρχει υποψία για λίθο στον χοληδόχο πόρο, μπορεί να χρειαστούν πιο εξειδικευμένες εξετάσεις/απεικόνιση.
Αν υποχωρήσει μόνος του, “τελείωσε” το θέμα;
Συνήθως όχι. Ο χοληφόρος κολικός έχει τάση να υποτροπιάζει και σε ένα ποσοστό να οδηγήσει σε επιπλοκές (χολοκυστίτιδα, χολαγγειίτιδα, παγκρεατίτιδα). Άρα, ακόμη κι αν περάσει, έχει αξία να γίνει σωστή εκτίμηση και πλάνο.
Πότε να έρθω για έλεγχο;
Κλείσε ραντεβού (χωρίς πανικό, αλλά οργανωμένα) αν:
- ήταν το πρώτο σου επεισόδιο τέτοιου πόνου
- έχεις επαναλαμβανόμενες κρίσεις, έστω και αραιά
- ο πόνος εμφανίζεται μετά από γεύματα και “σε φοβίζει” να φας
- έχεις έστω και ήπια δυσανεξία στα λιπαρά, φούσκωμα, ναυτία που επιμένουν
- ανήκεις σε ομάδα αυξημένου κινδύνου (κύηση, διαβήτης, ανοσοκαταστολή κ.λπ.)
FAQ – Συχνές ερωτήσεις
1) Πόσο κρατάει συνήθως ο χοληφόρος κολικός;
Συνήθως 20–30 λεπτά έως λίγες ώρες (συχνά 1–5 ώρες). Αν ο πόνος επιμένει πάνω από 4–6 ώρες, χρειάζεται άμεση ιατρική εκτίμηση.
2) Πότε ο χοληφόρος κολικός θεωρείται επείγον;
Όταν υπάρχει πόνος που δεν υποχωρεί, πυρετός/ρίγος, ίκτερος, συνεχείς έμετοι, έντονη καταβολή ή πόνος που «ζώνει» και πάει στην πλάτη (υποψία παγκρεατίτιδας).
3) Ποια είναι η διαφορά χοληφόρου κολικού από οξεία χολοκυστίτιδα;
Στον κολικό ο πόνος είναι έντονος αλλά συνήθως υποχωρεί μέσα σε ώρες. Στην οξεία χολοκυστίτιδα ο πόνος επιμένει/χειροτερεύει και συχνά συνοδεύεται από πυρετό και ευαισθησία στο δεξί υποχόνδριο.
4) Τι εξετάσεις χρειάζονται για διάγνωση;
Πρώτη επιλογή είναι ο υπέρηχος άνω κοιλίας. Συχνά ζητούνται και εξετάσεις αίματος (δείκτες φλεγμονής, ηπατικά ένζυμα/χολερυθρίνη, και παγκρεατικά ένζυμα όταν υπάρχει υποψία).
5) Αν περάσει μόνος του ο πόνος, χρειάζεται έλεγχος;
Ναι. Ο χοληφόρος κολικός συχνά υποτροπιάζει και μπορεί να προηγηθεί επιπλοκών (χολοκυστίτιδα, χολαγγειίτιδα, παγκρεατίτιδα). Ένας οργανωμένος έλεγχος βοηθά να μπουν σωστές επιλογές θεραπείας.
Τελευταία ιατρική επιμέλεια: 27/12/2025 από τον Δρ. Γεώργιος Σάμπαλης, MD, PhD
