Η λέξη «κήλη» φέρνει στο μυαλό ένα εξόγκωμα (βουβωνοκήλη, ομφαλοκήλη). Η εσωτερική κήλη όμως είναι κάτι διαφορετικό: πρόκειται για παγίδευση τμήματος του εντέρου μέσα στην κοιλιά, όταν περνάει μέσα από ένα εσωτερικό άνοιγμα/χάσμα (φυσικό ή επίκτητο). Το δύσκολο είναι ότι πολλές φορές δεν υπάρχει τίποτα ορατό εξωτερικά, ενώ τα συμπτώματα μπορεί να έρχονται και να φεύγουν. Κι όμως, όταν “σφίξει” το έντερο, μπορεί να εξελιχθεί σε απόφραξη ή ακόμα και ισχαιμία/νέκρωση του εντέρου — δηλαδή πραγματικά επείγον.
Η εσωτερική κήλη ΔΕΝ είναι κήλη του κοιλιακού τοιχώματος.
Τι ακριβώς είναι η εσωτερική κήλη
Εσωτερική κήλη λέμε την κατάσταση όπου μια έλικα λεπτού (συχνότερα) ή παχέος εντέρου περνάει και εγκλωβίζεται:
- μέσα από μεσοεντερικό έλλειμμα (τρύπα/χάσμα στο μεσεντέριο),
- πίσω/δίπλα από φυσιολογικές πτυχές του περιτοναίου,
- ή μέσα από συγκεκριμένους “χώρους” που δημιουργούνται ανατομικά ή μετά από χειρουργείο.
Αν ο εγκλωβισμός εμποδίζει την προώθηση, έχουμε μηχανική απόφραξη. Αν πιεστούν τα αγγεία που τροφοδοτούν το έντερο, υπάρχει κίνδυνος περίσφιξης (strangulation) και ισχαιμίας.
Πού μπορεί να συμβεί: συχνότεροι τύποι
Υπάρχουν συγγενείς (εκ γενετής) και επίκτητες (συνήθως μετά από χειρουργείο) εσωτερικές κήλες.
Συγγενείς/ανατομικές εσωτερικές κήλες
Παραδείγματα (για να ξέρετε τι σημαίνει “εσωτερικό άνοιγμα”):
- Παραδωδεκαδακτυλικές κήλες (σχετικά συχνές μεταξύ των συγγενών).
- Περικοιλιακές/περικολικές (π.χ. γύρω από το τυφλό).
- Μεσοσιγμοειδείς (σε πτυχές γύρω από το σιγμοειδές).
- Σπανιότερα, μέσω του τρήματος του Winslow.
Επίκτητες εσωτερικές κήλες (ιδίως μετά από χειρουργείο)
Εδώ είναι το “μεγάλο κεφάλαιο” στην κλινική πράξη:
- Μετά από γαστρικό bypass / επεμβάσεις παχυσαρκίας, όπου μπορεί να δημιουργηθούν χώροι όπως το Petersen’s space ή μεσοεντερικά ελλείμματα στην αναστόμωση.
- Μετά από άλλες επεμβάσεις που αφήνουν μεσοεντερικά ελλείμματα ή αλλάζουν τη θέση των ελίκων.
Σημαντικό: σε ορισμένες επεμβάσεις, ειδικά λαπαροσκοπικές, υπάρχουν λιγότερες συμφύσεις — κάτι που γενικά είναι καλό — αλλά ταυτόχρονα το έντερο κινείται πιο “ελεύθερα”, άρα αν υπάρχει έλλειμμα μπορεί ευκολότερα να “γλιστρήσει” μέσα.
Γιατί είναι “ύπουλη”: τι νιώθει ο ασθενής
Η εσωτερική κήλη μπορεί να κάνει διαλείποντα επεισόδια: το έντερο μπαίνει στο χάσμα, ενοχλεί, και μετά “ξεμπλοκάρει” μόνο του. Έτσι ο πόνος μπορεί:
- να εμφανίζεται κυματοειδής (σαν κολικός),
- να σχετίζεται με γεύματα ή αλλαγές θέσης,
- να συνοδεύεται από ναυτία, φούσκωμα, εμέτους,
- και να υποχωρεί, αφήνοντας την αίσθηση ότι “πέρασε”.
Αυτός ο διαλείπων χαρακτήρας είναι που καθυστερεί συχνά τη διάγνωση.
Πότε γίνεται επείγον: σημάδια απόφραξης ή περίσφιξης
Ζητήστε άμεση ιατρική εκτίμηση/ΤΕΠ όταν υπάρχει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω:
- έντονος, συνεχής πόνος που δεν περνάει
- επαναλαμβανόμενοι έμετοι
- διάταση κοιλιάς, αδυναμία αποβολής αερίων/κοπράνων
- πυρετός, έντονη κακουχία
- ταχυκαρδία, ζάλη/υπόταση
- αίμα στα κόπρανα (πιο σπάνιο, αλλά ανησυχητικό)
Αυτά μπορεί να δείχνουν κλειστή έλικα (closed-loop obstruction) ή ισχαιμία — καταστάσεις που δεν “περιμένουν”.
Πώς μπαίνει η διάγνωση
Κλινική εκτίμηση
Ο γιατρός συνδυάζει:
- ιστορικό (ιδίως προηγούμενο χειρουργείο, π.χ. bypass),
- εξέταση κοιλιάς,
- εργαστηριακά (φλεγμονή/αφυδάτωση, όχι πάντα καθοριστικά).
Απεικόνιση – το κλειδί είναι η αξονική
Η αξονική κοιλίας με σκιαγραφικό είναι συνήθως η πιο χρήσιμη εξέταση. Μπορεί να δείξει:
- σημεία απόφραξης,
- πιθανή συστροφή μεσεντερίου (το κλασικό “whirl”),
- μετατόπιση αγγείων/ελίκων, εικόνα κλειστής έλικας,
- έμμεσες ενδείξεις ισχαιμίας (π.χ. οίδημα, υγρό, μειωμένη ενίσχυση).
Πρακτικό αλλά σημαντικό: μια φυσιολογική αξονική δεν αποκλείει 100% εσωτερική κήλη, ειδικά όταν τα συμπτώματα είναι διαλείποντα και “λύνονται” πριν την εξέταση.
Θεραπεία: από παρακολούθηση έως επείγον χειρουργείο
Η αντιμετώπιση εξαρτάται από την κλινική εικόνα.
Όταν υπάρχει ισχυρή υποψία περίσφιξης/ισχαιμίας
Η σωστή αντιμετώπιση είναι επείγουσα χειρουργική διερεύνηση. Στόχοι:
- ανάταξη (να απελευθερωθεί το έντερο),
- σύγκλειση του ελλείμματος/χώρου ώστε να μην υποτροπιάσει,
- και, αν υπάρχει μη αναστρέψιμη βλάβη, αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος εντέρου.
Όταν η εικόνα μοιάζει με “μερική” απόφραξη χωρίς σημεία κινδύνου
Σε επιλεγμένες περιπτώσεις μπορεί να γίνει αρχικά συντηρητική αντιμετώπιση (ενυδάτωση, αποσυμφόρηση, παρακολούθηση), αλλά με χαμηλό κατώφλι για χειρουργείο αν κάτι δεν πάει καλά. Ειδικά σε ασθενείς με ιστορικό bypass, η υποψία για εσωτερική κήλη συχνά οδηγεί πιο γρήγορα σε χειρουργική λύση, γιατί η καθυστέρηση κοστίζει.
Μπορεί να προληφθεί;
Δεν υπάρχει “μηδενικός κίνδυνος”, αλλά η πρόληψη είναι ουσιαστική κυρίως στις μετεγχειρητικές εσωτερικές κήλες:
- συστηματική σύγκλειση μεσοεντερικών ελλειμμάτων κατά την αρχική επέμβαση όπου αυτό ενδείκνυται,
- σωστή τεχνική και έλεγχος πιθανών “χώρων” (π.χ. μετά από bypass),
- και ενημέρωση του ασθενούς για συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοούνται.
(Κάθε περίπτωση διαφέρει και η στρατηγική πρόληψης εξαρτάται από το είδος της επέμβασης, την ανατομία και τα ευρήματα.)
Τι να ρωτήσετε στον χειρουργό (ειδικά αν έχετε κάνει χειρουργείο στο παρελθόν)
- Θα μπορούσαν τα συμπτώματά μου να είναι εσωτερική κήλη ή άλλη μορφή απόφραξης;
- Χρειάζομαι αξονική με σκιαγραφικό και πότε;
- Ποια σημάδια σημαίνουν ότι πρέπει να πάω άμεσα στο νοσοκομείο;
- Αν έχω κάνει bypass/παρόμοια επέμβαση: έχουν κλείσει τα πιθανά μεσοεντερικά ελλείμματα; Υπάρχουν ειδικοί χώροι που σας ανησυχούν;
FAQ – Συχνές Ερωτήσεις
Τι είναι η εσωτερική κήλη;
Είναι η παγίδευση τμήματος εντέρου μέσα στην κοιλιά, όταν περνά από ένα εσωτερικό άνοιγμα/χάσμα (συγγενές ή επίκτητο), χωρίς να φαίνεται εξόγκωμα εξωτερικά.
Ποια συμπτώματα μπορεί να προκαλέσει;
Κυματοειδή κοιλιακό πόνο (κολικοειδή), φούσκωμα, ναυτία/εμέτους και, αν προχωρήσει, εικόνα μηχανικής απόφραξης (αδυναμία αποβολής αερίων/κοπράνων).
Ποιοι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο;
Άτομα με ιστορικό ενδοκοιλιακής επέμβασης (ιδίως επεμβάσεις που δημιουργούν μεσοεντερικά «κενά»/χώρους), αλλά και σπανιότερα άτομα με συγγενείς ανατομικές παραλλαγές.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Με κλινική εκτίμηση και κυρίως με αξονική τομογραφία κοιλίας με σκιαγραφικό, που μπορεί να δείξει σημεία απόφραξης/κλειστής έλικας και ενδείξεις περίσφιξης.
Πότε είναι επείγουσα και τι θεραπεία χρειάζεται;
Επείγουσα όταν υπάρχει έντονος συνεχής πόνος, επίμονοι έμετοι, μεγάλη διάταση, πυρετός ή υποψία ισχαιμίας. Η αντιμετώπιση συχνά είναι χειρουργική: ανάταξη του εντέρου και σύγκλειση του ελλείμματος (και αφαίρεση εντέρου μόνο αν έχει υποστεί μη αναστρέψιμη βλάβη).
Τελευταία ιατρική επιμέλεια: 28/12/2025 από τον Δρ. Γεώργιος Σάμπαλης, MD, PhD
