Χολαγγειίτιδα: Ορισμός, Συμπτώματα, Διάγνωση και Θεραπεία.
Η χολαγγειίτιδα είναι μια σοβαρή λοίμωξη του χοληφόρου δένδρου, δηλαδή των σωλήνων που μεταφέρουν τη χολή από το ήπαρ και τη χοληδόχο κύστη προς το λεπτό έντερο. Πρόκειται για μια δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική αντιμετώπιση, καθώς μπορεί να εξελιχθεί σε σηψαιμία ή πολυοργανική ανεπάρκεια εάν δεν διαγνωσθεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως.
Αίτια και Παθογένεια
Η συνηθέστερη αιτία της χολαγγειίτιδας είναι η απόφραξη του χοληφόρου πόρου – συνήθως από λίθο (χολόλιθος), αλλά και από στένωση, νεοπλασία ή παρασιτικές λοιμώξεις. Η απόφραξη προκαλεί στάση της χολής, που αποτελεί γόνιμο έδαφος για την ανάπτυξη βακτηρίων, τα οποία ανεβαίνουν από το έντερο μέσω του φύματος του Vater.
Συχνότεροι μικροοργανισμοί:
- Escherichia coli
- Klebsiella spp.
- Enterococcus spp.
- Enterobacter spp.
Κλινική Εικόνα – Συμπτώματα
Η χολαγγειίτιδα εμφανίζεται κλασικά με την τριάδα του Charcot:
- Πυρετός με ρίγος
- Ίκτερος (κιτρινίλα στο δέρμα και τα μάτια)
- Άλγος στο δεξιό άνω τεταρτημόριο της κοιλίας
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί και η πεντάδα του Reynolds, η οποία προσθέτει:
4. Υπόταση (shock)
5. Σύγχυση ή μειωμένο επίπεδο συνείδησης
Διαγνωστικές Εξετάσεις
Η διάγνωση βασίζεται σε συνδυασμό κλινικών, εργαστηριακών και απεικονιστικών ευρημάτων.
Αιματολογικές εξετάσεις:
- Λευκοκυττάρωση
- Αυξημένες τρανσαμινάσες (AST, ALT)
- Αυξημένη γGT, ALP
- Υψηλή χολερυθρίνη
- Σημεία φλεγμονής: αυξημένη CRP, PCT
Απεικονιστικές εξετάσεις:
- Υπερηχογράφημα άνω κοιλίας: διατεταμένα ενδοηπατικά χοληφόρα ή/και απόφραξη από λίθο.
- Μαγνητική χολαγγειοπαγκρεατογραφία (MRCP): μη επεμβατική απεικόνιση του χοληφόρου δένδρου.
- CT κοιλίας: σε περιπτώσεις επιπλοκών ή διαφορικής διάγνωσης.
- ERCP (ενδοσκοπική ανάστροφη χολαγγειοπαγκρεατογραφία): διαγνωστική και θεραπευτική.
Θεραπευτική Αντιμετώπιση
Η χολαγγειίτιδα αποτελεί ιατρικό επείγον. Η θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει:
- Υποστηρικτική αγωγή
- Ενυδάτωση (ενδοφλέβια υγρά)
- Αντιπυρετικά – αναλγητικά
- Παρακολούθηση ζωτικών σημείων
- Αντιβιοτική αγωγή
- Ευρέος φάσματος κάλυψη Gram(-), αναερόβιων και enterococci.
- Συνήθεις επιλογές: piperacillin-tazobactam, ceftriaxone + metronidazole, carbapenem
- Αποσυμφόρηση του χοληφόρου δένδρου
- ERCP: ενδοσκοπική αφαίρεση λίθου και τοποθέτηση stent.
- Χειρουργική παροχέτευση ή διαδερμική χολαγγειοστομία σε δύσκολες ή αποτυχημένες ενδοσκοπικά περιπτώσεις.
Διαφορική Διάγνωση με Χολοκυστίτιδα
Η χολοκυστίτιδα είναι φλεγμονή της χοληδόχου κύστης, συνήθως λόγω απόφραξης του κυστικού πόρου από λίθο. Παρά τη σχετική συνάφεια, διαφέρουν σημαντικά:
| Παράμετρος | Χολαγγειίτιδα | Χολοκυστίτιδα |
|---|---|---|
| Πάσχων όργανο | Χοληφόρο δένδρο | Χοληδόχος κύστη |
| Συχνός ίκτερος | Ναι | Όχι |
| Σηπτική εικόνα | Συχνή | Σπάνια |
| Διάγνωση | MRCP, ERCP | Υπέρηχος |
| Θεραπεία | Αντιβιοτικά + ERCP | Αντιβιοτικά + Χολοκυστεκτομή |
Ο Ρόλος του Χειρουργού.
Ο Σάμπαλης Γεώργιος, Γενικός Χειρουργός με εξειδίκευση στη λαπαροσκοπική και ελάχιστα επεμβατική χειρουργική, αντιμετωπίζει συχνά περιστατικά χολαγγειίτιδας, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που απαιτείται χειρουργική αποκατάσταση ή διάνοιξη των χοληφόρων. Στο ιατρείο και στο χειρουργικό του έργο, εφαρμόζει σύγχρονες μεθόδους, σε συνεργασία με γαστρεντερολόγους για την άμεση αντιμετώπιση μέσω ERCP, ενώ επιλαμβάνεται και της χολοκυστεκτομής όταν υπάρχει ταυτόχρονη χολολιθίαση.
Η χειρουργική εμπειρία του, σε συνδυασμό με την ελάχιστα επεμβατική προσέγγιση, μειώνει τον κίνδυνο επιπλοκών και προσφέρει ασφαλή και αποτελεσματική αποκατάσταση.
Συμπεράσματα
Η χολαγγειίτιδα αποτελεί μια επείγουσα, δυνητικά απειλητική για τη ζωή λοίμωξη, που απαιτεί άμεση διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση. Η σωστή διαφοροδιάγνωση από τη χολοκυστίτιδα, η χρήση εξειδικευμένων διαγνωστικών εξετάσεων και η άμεση ενδοσκοπική ή χειρουργική αντιμετώπιση, όπως αυτή που εφαρμόζεται από τον χειρουργό Γεώργιο Σάμπαλη, διασφαλίζουν το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα για τον ασθενή.
Σκληρυντική Χολαγγειίτιδα – Μία Χρόνια και Πολύπλοκη Μορφή με Διακριτή Παθοφυσιολογία
Η πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα (Primary Sclerosing Cholangitis – PSC) είναι μια χρόνια, ιδιοπαθής και εξελισσόμενη νόσος των ενδοηπατικών και εξωηπατικών χοληφόρων, η οποία χαρακτηρίζεται από προοδευτική φλεγμονή, ίνωση και στένωση των χοληφόρων πόρων. Αν και η αιτιολογία παραμένει ασαφής, συχνά συνδέεται με φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου, κυρίως την ελκώδη κολίτιδα.
Η σκληρυντική χολαγγειίτιδα έχει εντελώς διαφορετικό μηχανισμό από την οξεία χολαγγειίτιδα. Η οξεία μορφή είναι λοίμωξη του χοληφόρου δένδρου που οφείλεται σε απόφραξη (συνήθως από χολόλιθο) και χρήζει άμεσης αντιβιοτικής και επεμβατικής αποσυμπίεσης (όπως ERCP). Αντιθέτως, η PSC δεν προκαλείται από απόφραξη ή λοίμωξη, αλλά είναι μια αυτοάνοση-φλεγμονώδης νόσος, που εξελίσσεται σταδιακά και δεν ανταποκρίνεται στην αντιβιοτική αγωγή.
Κλινικά, οι ασθενείς με PSC μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί για χρόνια ή να εμφανίζουν κόπωση, ίκτερο, κνησμό και υποτροπιάζουσες μη λοιμώδεις χολαγγειίτιδες. Η διάγνωση γίνεται με MRCP ή ERCP, όπου παρατηρούνται χαρακτηριστικές στενώσεις και διαστολές των χοληφόρων (εικόνα “χάντρες σε κορδόνι”). Η θεραπεία επικεντρώνεται στον έλεγχο των συμπτωμάτων, την παρακολούθηση για ανάπτυξη χολαγγειοκαρκινώματος, και σε προχωρημένες περιπτώσεις στη μεταμόσχευση ήπατος.
