Η οξεία χολοκυστίτιδα είναι φλεγμονή της χοληδόχου κύστης που, τις περισσότερες φορές, ξεκινά όταν πέτρα στη χολή “σφηνώσει” στον κυστικό πόρο και εμποδίσει τη φυσιολογική παροχέτευση της χολής.
Μπορείτε να διαβάσετε για την χολολθίαση και χολοκυστίτιδα στο ειδικό άρθρο μου.
Τι διαφορά έχει από τον χοληφόρο κολικό;
Πολλοί λένε “με έπιασε η χολή” και εννοούν ένα έντονο επεισόδιο πόνου που τελικά περνά. Αυτό συχνά είναι χοληφόρος κολικός: πόνος επειδή μια πέτρα παροδικά δυσκολεύει τη ροή, αλλά χωρίς εγκατεστημένη φλεγμονή.
Η οξεία χολοκυστίτιδα, αντίθετα, συνήθως έχει:
- πόνο που δεν υποχωρεί εύκολα και κρατάει ώρες,
- σημάδια φλεγμονής (π.χ. πυρετός, αυξημένα λευκά/CRP),
- ευαισθησία στο δεξί άνω μέρος της κοιλιάς (συχνά και με “κόψιμο” στην εισπνοή όταν πιέζουμε την περιοχή – κλινικό σημείο Murphy).
Τα πιο συχνά συμπτώματα οξείας χολοκυστίτιδας
Πόνος (το “κλασικό” σύμπτωμα)
- Δεξιά πάνω στην κοιλιά (δεξιό υποχόνδριο) ή “στο στομάχι”.
- Μπορεί να αντανακλά στη ράχη ή στη δεξιά ωμοπλάτη.
- Συνήθως κρατά πάνω από 6 ώρες και δεν μοιάζει με απλή δυσπεψία.
Συνοδά συμπτώματα
- Πυρετός ή δέκατα με ρίγος.
- Ναυτία/εμετοί, ανορεξία.
- Ευαισθησία στην πίεση στο δεξί πάνω μέρος.
- Μερικές φορές φούσκωμα.
Σημείωση που βοηθά στην πράξη: αν έχεις έντονο πόνο δεξιά πάνω, που επιμένει και συνοδεύεται από πυρετό, το αντιμετωπίζεις ως πιθανή χολοκυστίτιδα μέχρι να αποδειχθεί το αντίθετο.
Πότε είναι επείγον να πας άμεσα σε ΤΕΠ
Ζήτησε άμεση εκτίμηση (ιδανικά σε νοσοκομείο) αν υπάρχει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω:
- Πόνος έντονος και συνεχής που δεν υποχωρεί (ειδικά >6 ώρες).
- Πυρετός (ιδίως με ρίγος) ή “σε πιάνει και σε αφήνει” με επιδείνωση.
- Ίκτερος (κιτρίνισμα σε μάτια/δέρμα), σκουρόχρωμα ούρα ή αποχρωματισμένα κόπρανα → μπορεί να υποδηλώνει ότι υπάρχει πρόβλημα και στους χοληφόρους πόρους (π.χ. λίθος στον χοληδόχο) ή άλλη επιπλοκή.
- Σύγχυση, έντονη αδυναμία, χαμηλή πίεση, ταχυκαρδία, δύσπνοια → πιθανή συστηματική λοίμωξη/σήψη.
- Σκληρή κοιλιά, έντονη διάχυτη ευαισθησία → ανησυχία για περιτονίτιδα/διάτρηση.
- Είσαι έγκυος, ηλικιωμένος/η, διαβητικός/ή, ανοσοκατεσταλμένος/η ή με σοβαρά συνοδά νοσήματα: σε αυτές τις ομάδες θέλουμε χαμηλό “κατώφλι” για αξιολόγηση.
Πώς μπαίνει η διάγνωση
Συνήθως συνδυάζουμε:
Κλινική εξέταση
- εντόπιση πόνου, ευαισθησία δεξιά πάνω,
- σημείο Murphy (όταν υπάρχει).
Αιματολογικές εξετάσεις
- λευκά αιμοσφαίρια, CRP,
- ηπατικά ένζυμα/χολερυθρίνη (ιδίως αν υπάρχει υποψία απόφραξης χοληφόρων),
- παγκρεατικά ένζυμα όταν χρειάζεται (για αποκλεισμό παγκρεατίτιδας).
Απεικόνιση (πρώτη επιλογή: υπέρηχος άνω κοιλίας)
Ο υπέρηχος μπορεί να δείξει:
- πέτρες στη χολή,
- πάχυνση τοιχώματος χοληδόχου,
- υγρό γύρω από τη χοληδόχο,
- ευαισθησία με τον ηχοβολέα (υπερηχογραφικό Murphy).
Σε πιο “γκρίζες” περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί επιπλέον απεικόνιση, ανάλογα με το ιστορικό και τα ευρήματα.
Αρχική αντιμετώπιση: τι γίνεται συνήθως στην οξεία φάση
Η αντιμετώπιση εξατομικεύεται, αλλά συχνά περιλαμβάνει:
- νηστεία, ενυδάτωση με ορό,
- παυσίπονα (και αντιεμετικά αν χρειάζεται),
- αντιβίωση όταν υπάρχει τεκμηριωμένη/ισχυρή υποψία βακτηριακής φλεγμονής, ειδικά σε μέτρια/βαριά εικόνα ή σε ευπαθείς ομάδες,
- στενή παρακολούθηση (κλινικά και εργαστηριακά).
Και εδώ μπαίνει το βασικό ερώτημα: πότε χειρουργείο;
Πότε χρειάζεται χειρουργείο στην οξεία χολοκυστίτιδα
1) “Νωρίς” χειρουργείο (early cholecystectomy): η συχνότερη στρατηγική
Για πολλούς ασθενείς, η καλύτερη λύση είναι λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή σχετικά νωρίς, μέσα στο ίδιο επεισόδιο—συχνά εντός 24–72 ωρών από την εισαγωγή, εφόσον είναι εφικτό και ασφαλές.
Γιατί προτιμάται;
- αντιμετωπίζει την αιτία (τη “άρρωστη” χοληδόχο με τις πέτρες),
- μειώνει την πιθανότητα υποτροπής ή νέου επεισοδίου λίγο μετά,
- αποφεύγει τα “πήγαινε–έλα” με εισαγωγές.
2) Επείγον/άμεσο χειρουργείο (ή άμεση παρέμβαση) όταν υπάρχει επιπλοκή ή επιδείνωση
Χρειάζεται πιο επιθετική αντιμετώπιση όταν υπάρχει υποψία για:
- γάγγραινα χοληδόχου,
- διάτρηση/απόστημα,
- εμφυσηματώδη χολοκυστίτιδα (σπάνια αλλά επικίνδυνη),
- σήψη,
- αποτυχία βελτίωσης με συντηρητική αγωγή μέσα σε 24–48 ώρες ή συνεχή επιδείνωση.
3) Όταν ο ασθενής είναι υψηλού κινδύνου για χειρουργείο εκείνη τη στιγμή
Σε ανθρώπους με σημαντικά συνοδά προβλήματα (π.χ. βαριά καρδιοαναπνευστική νόσος) μπορεί να επιλεγεί παροχέτευση της χοληδόχου (διαδερμική χολοκυστοστομία) ως “γέφυρα” και να γίνει το χειρουργείο αργότερα, όταν σταθεροποιηθεί η κατάσταση.
Τι να περιμένεις από τη λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή
- Στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται λαπαροσκοπικά.
- Νοσηλεία: συχνά 1–2 ημέρες, ανάλογα με τη βαρύτητα και τα ευρήματα.
- Επιστροφή στην καθημερινότητα: σταδιακά, μέσα σε λίγες ημέρες, με οδηγίες για δραστηριότητα/διατροφή.
- Η διατροφή μετά το χειρουργείο συνήθως “στρώνει” προοδευτικά (ορισμένοι έχουν παροδική δυσανεξία σε λιπαρά, που βελτιώνεται).
Τι δεν είναι καλή ιδέα να κάνεις μόνος/η σου
- Μην “σκεπάζεις” τον πόνο με συνεχόμενα παυσίπονα χωρίς εκτίμηση, όταν ο πόνος επιμένει και ειδικά αν έχεις πυρετό.
- Μην ξεκινάς αντιβίωση χωρίς ιατρική οδηγία (μπορεί να θολώσει την εικόνα και δεν είναι πάντα η σωστή λύση).
- Μην το θεωρείς “απλή γαστρίτιδα” αν ο πόνος είναι δεξιά πάνω, έντονος και παρατεταμένος.
Πότε να κανονίσω χειρουργική εκτίμηση (ακόμα κι αν ο πόνος πέρασε)
Αν έχεις περάσει επεισόδιο που μοιάζει με χολοκυστίτιδα/χοληφόρο κολικό ή έχεις γνωστές πέτρες και:
- τα επεισόδια επαναλαμβάνονται,
- έχεις κάνει ήδη εισαγωγή για χολή,
- υπάρχει ιστορικό παγκρεατίτιδας ή ίκτερου,
τότε αξίζει να συζητηθεί οργανωμένα η στρατηγική (και το timing) ώστε να μην σε “προλάβει” το επόμενο επεισόδιο σε λάθος στιγμή.
Ένα πρακτικό “μνημονικό” για να ξεχωρίζεις την επικινδυνότητα
- Πόνος που περνά σχετικά γρήγορα χωρίς πυρετό → συχνά πιο κοντά σε κολικό (όχι πάντα).
- Πόνος που επιμένει + πυρετός/ρίγος → σκέψου χολοκυστίτιδα και μην το αφήνεις.
- Ίκτερος ή έντονη κακουχία → θέλει άμεση αξιολόγηση.
FAQ – Συχνές ερωτήσεις
1) Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα της οξείας χολοκυστίτιδας;
Συνήθως εμφανίζεται έντονος πόνος δεξιά πάνω στην κοιλιά που επιμένει (συχνά πάνω από 6 ώρες), ναυτία/εμετοί και συχνά πυρετός ή ρίγος. Μπορεί να “τραβάει” προς τη ράχη ή τη δεξιά ωμοπλάτη.
2) Πότε πρέπει να πάω άμεσα στα επείγοντα;
Αν ο πόνος είναι δυνατός και συνεχής, αν έχεις πυρετό/ρίγος, αν εμφανιστεί ίκτερος (κιτρίνισμα), έντονη αδυναμία/ζάλη ή αν τα συμπτώματα επιδεινώνονται. Σε εγκυμοσύνη, διαβήτη ή ανοσοκαταστολή, θέλουμε ακόμη πιο γρήγορη αξιολόγηση.
3) Πώς επιβεβαιώνεται η διάγνωση;
Με κλινική εξέταση, αιματολογικό έλεγχο (λευκά, CRP, ηπατικά ένζυμα/χολερυθρίνη) και κυρίως με υπέρηχο άνω κοιλίας που δείχνει ευρήματα φλεγμονής και συχνά λίθους.
4) Πότε χρειάζεται χειρουργείο στην οξεία χολοκυστίτιδα;
Στις περισσότερες περιπτώσεις προτείνεται λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή “νωρίς” στο ίδιο επεισόδιο (όταν είναι ασφαλές), ώστε να λυθεί οριστικά το πρόβλημα και να μειωθούν οι υποτροπές/επιπλοκές.
5) Αν περάσει ο πόνος με φάρμακα, πρέπει πάλι να το δω;
Ναι. Η ύφεση δεν σημαίνει ότι λύθηκε η αιτία. Αν υπάρχει ιστορικό επεισοδίων, πυρετού ή εισαγωγής, χρειάζεται χειρουργική εκτίμηση για σωστό timing και πρόληψη νέας κρίσης.
Τελευταία ιατρική επιμέλεια: 27/12/2025 από τον Δρ. Γεώργιος Σάμπαλης, MD, PhD
