Αδένωμα παραθυρεοειδούς: Διάγνωση, συμπτώματα και σύγχρονη χειρουργική αντιμετώπιση
Εισαγωγή
Το αδένωμα παραθυρεοειδούς αποτελεί την πιο συχνή αιτία πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού, ευθυνόμενο για το 80–90% των περιπτώσεων. Πρόκειται για καλοήθη όγκο ενός από τους τέσσερις παραθυρεοειδείς αδένες, ο οποίος προκαλεί αυτόνομη παραγωγή παραθορμόνης (PTH), οδηγώντας σε υπερασβεστιαιμία και πολυσυστηματικές επιπτώσεις.
Η νόσος αφορά κυρίως γυναίκες άνω των 50 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, ενώ σε ποσοστό έως 35% σχετίζεται με κληρονομικά σύνδρομα (π.χ. MEN-1).
Παθοφυσιολογία
Η αυξημένη έκκριση παραθορμόνης οδηγεί σε:
- Αυξημένη απορρόφηση ασβεστίου από τα οστά.
- Μειωμένη απέκκριση ασβεστίου από τους νεφρούς.
- Αυξημένη απορρόφηση ασβεστίου από το έντερο (μέσω ενεργοποίησης της βιταμίνης D).
Το τελικό αποτέλεσμα είναι υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα, τα οποία ευθύνονται για τα συμπτώματα της νόσου.
Κλινική εικόνα – Συμπτώματα
Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια ή έντονα, ανάλογα με το επίπεδο υπερασβεστιαιμίας και τη διάρκεια της νόσου.
1. Μυοσκελετικό σύστημα
- Οστεοπενία και οστεοπόρωση, με αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων.
- Χρόνιοι πόνοι στα οστά και στις αρθρώσεις.
- Οστεΐτιδα ινώδης κύστης, σε προχωρημένες περιπτώσεις.
2. Νεφρολογικές εκδηλώσεις
- Νεφρολιθίαση (πέτρες στα νεφρά) – έως 20% των περιπτώσεων.
- Πολυουρία – πολυδιψία, λόγω νεφρογενούς άποιου διαβήτη.
- Προοδευτική νεφρική δυσλειτουργία.
3. Νευροψυχιατρικά συμπτώματα
- Κατάθλιψη, ευερεθιστότητα, αϋπνία.
- Απώλεια συγκέντρωσης, πνευματική σύγχυση.
- Σοβαρή υπερασβεστιαιμία: λήθαργος ή ακόμη και κώμα.
4. Γαστρεντερικά
- Ναυτία, ανορεξία, δυσκοιλιότητα.
- Πεπτικά έλκη, γαστρίτιδα.
- Οξεία παγκρεατίτιδα (σε βαριά υπερασβεστιαιμία).
5. Καρδιαγγειακά
- Αρρυθμίες, υπέρταση, βραχυμένο QT διάστημα.
- Ασβεστοποίηση βαλβίδων σε μακροχρόνια νόσο.
6. Μη ειδικά
- Μυϊκή αδυναμία, καταβολή δυνάμεων.
- Αναιμία, υποτροπιάζουσες λοιμώξεις.
💡 Συχνά η διάγνωση τίθεται τυχαία, κατά τον έλεγχο για αυξημένο ασβέστιο στον ορό.
Διάγνωση
- Εργαστηριακά ευρήματα:
- Αυξημένο ιονισμένο και ολικό ασβέστιο.
- Αυξημένη ή μη κατασταλμένη παραθορμόνη (PTH).
- Χαμηλός φωσφόρος, αυξημένη αποβολή ασβεστίου στα ούρα.
- Απεικονιστικές εξετάσεις:
- Υπερηχογράφημα τραχήλου.
- Σπινθηρογράφημα Tc‑99m sestamibi.
- CT/4D-CT ή MRI για έκτοπα ή πολλαπλά αδενώματα.
- Διαφορική διάγνωση:
- Οικογενής υπερασβεστιαιμία.
- Κακοήθειες με παραγωγή PTHrP.
- Σαρκοείδωση ή άλλες κοκκιωματώδεις νόσοι.
Θεραπεία – Χειρουργική Αντιμετώπιση
Η παραθυρεοειδεκτομή αποτελεί τη θεραπεία εκλογής. Περιλαμβάνει:
- Εντοπισμό του αδενώματος με προεγχειρητική απεικόνιση.
- Διεγχειρητική μέτρηση PTH: επιβεβαιώνει πλήρη εκτομή (πτώση >50% σε 10–15 λεπτά, “κριτήρια Miami”).
- Δυνατότητα εφαρμογής ελάχιστα επεμβατικής παραθυρεοειδεκτομής.
Ο χειρουργός Γεώργιος Σάμπαλης
Ο Γεώργιος Σάμπαλης, γενικός χειρουργός και διευθυντής χειρουργικής στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, έχει πολυετή εμπειρία στη χειρουργική των ενδοκρινών αδένων και ειδικότερα στην αντιμετώπιση παραθυρεοειδικών παθήσεων.
- Εφαρμόζει σύγχρονες, ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, με χρήση διεγχειρητικής νευροδιέγερσης και real-time μέτρησης PTH.
- Δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ελαχιστοποίηση του χειρουργικού τραύματος και την ταχεία ανάρρωση του ασθενούς.
- Στην ιστοσελίδα του (sambalis.gr) περιγράφει εκτενώς τις τεχνικές παραθυρεοειδεκτομής και τις ενδείξεις παρέμβασης.
Συμπέρασμα
Το αδένωμα παραθυρεοειδούς είναι μια συχνά υποδιαγνωσμένη αλλά δυνητικά επικίνδυνη νόσος, με πολυσυστηματική συμμετοχή. Η σωστή διάγνωση και η έγκαιρη χειρουργική αντιμετώπιση από εξειδικευμένο χειρουργό, όπως ο κ. Σάμπαλης, διασφαλίζει πλήρη ίαση και εξάλειψη των συμπτωμάτων.
Η χειρουργική εμπειρία και η χρήση σύγχρονων τεχνικών οδηγούν σε ασφαλή, στοχευμένη και ελάχιστα τραυματική επέμβαση, ακόμα και σε δύσκολα ή έκτοπα αδενώματα.
